path: root/runtime/tutor/tutor.tr.iso9

===============================================================================
=    V I M   T u t o r ' a   h o s   g e l d i n i z !   -     Sürüm 1.7      =
===============================================================================

  Vim, bu gibi bir egitmen ile açiklanmasi gereken çok fazla komut barindiran,
  oldukça kuvvetli bir metin düzenleyicidir. Bu egitmen Vim'i çok amaçli bir
  düzenleyici olarak kolaylikla kullanabileceginiz yeterli sayida komutu
  açiklamak için tasarlanmistir.

  Egitmeni tamamlama süresi yapacaginiz denemelere bagli olarak 25-30
  dakikadir.

  DIKKAT:
  Derslerdeki komutlar bu metni degistirecektir. Üzerinde çalismak için
  bu dosyanin bir kopyasini alin (eger "vimtutor" uygulamasini
  çalistirdiysaniz zaten bir kopyasini almis oldunuz).

  Bu egitmenin kullanarak ögretmek için tasarlandigini unutmamak önemlidir.
  Bu su anlama gelir; komutlari ögrenmek için dogru bir sekilde çalistirmaniz
  gerekir. Eger sadece yazilanlari okursaniz komutlari unutursunuz.

  Simdi Caps-Lock dügmenizin basili olmadigina emin olun ve Ders 1.1'in
  ekrani tamamen doldurmasi için j dügmesine yeterli miktarda basin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1.1: IMLECI HAREKET ETTIRMEK

Çevirmen Notu: Tüm derslerde <ENTER> gördügünüzde bu dügmeye basmaniz gerekir.

  ** Imleci hareket ettirmek için h,j,k,l dügmelerine basin. **
        ^
        k   Ipucu: h dügmesi soldadir ve sola dogru hareket eder.
    < h   l >   l dügmesi sagdadir ve saga dogru hareket eder.
        j   j dügmesi asagi dogru bir oka benzer.
        v

  1. Imleci kendinizi rahat hissedinceye dek ekranda dolastirin.

  2. j dügmesini kendisini yineleyinceye dek basili tutun.

  3. Asagi dügmesini kullanarak, Ders 1.2'ye geçin.

  NOT: Eger yazdiginiz bir seyden emin degilseniz, Normal kipe geçmek için
       <ESC> dügmesine basin. Daha sonra istediginiz komutu yeniden yazin.

  NOT: Ok dügmeleri de ayni ise yarar. Ancak hjkl dügmelerini kullanarak çok
       daha hizli hareket edebilirsiniz. Gerçekten.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1.2: VIM'DEN ÇIKIS


  !! NOT: Asagidaki adimlari yapmadan önce, bu dersi tamamen okuyun.

  1. Normal kipte oldugunuzdan emin olmak için <ESC> dügmesine basin.

  2. :q! yazin ve <ENTER>'a basin'.
     Bu düzenleyiciden çikar ve yaptiginiz degisiklikleri KAYDETMEZ.

  3. vimtutor yazarak yeniden bu belgeyi açin.

  4. Eger bu adimlari ezberlediyseniz ve kendinizden eminseniz, 1'den 3'e
     kadar olan adimlari yeniden uygulayin.

  5. Imleci Ders 1.3'e tasiyin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1.3: METIN DÜZENLEME - METIN SILME


  ** Normal kipteyken imlecin altindaki karakteri silmek için x'e basin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira götürün.

  2. Düzeltmeler için imleci silinmesi gereken karakterin üzerine getirin.

  3. Istenmeyen karakteri silmek için x dügmesine basin.

  4. Tümce düzelene kadar 2'den 4'e kadar olan adimlari tekrar edin.

---> Iinek ayyin üzzerinden attladi.

  5. Simdi satir düzeldi; Ders 1.4'e geçin.

  NOT: Bu egitmende ilerledikçe ezberlemeye çalismayin, deneyerek ögrenin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1.4: METIN DÜZENLEME - METIN GIRME


  ** Normal kipteyken metin eklemek için i'ye basin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis ILK satira götürün.

  2. Ilk satiri ikincisinin aynisi gibi yapmak için, imleci eklenmesi gereken
     metinden sonraki ilk karakterin üzerine götürün.

  3. i'ye basin ve gerekli eklemeleri yapin.

  4. Düzeltilen her hatadan sonra <ESC> dügmesine basarak Normal kipe dönün.
     Tümceyi düzeltmek için 2'den 4'e kadar olan adimlari tekrar edin.

---> Bu metinde eksk.
---> Bu metinde bir sey eksik.

  5. Artik yapabildiginizi düsünüyorsaniz bir sonraki bölüme geçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1.5: METIN DÜZENLEME - METIN EKLEME


  ** Metin eklemek için A dügmesine basin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis ILK satira götürün. Imlecin hangi
     karakterin üzerinde oldugu önemli degildir.

  2. A'ya basin ve gerekli eklemeleri yapin.

  3. Metin eklemeyi bitirdiginizde <ESC>'ye basin ve Normal kipe dönün.

  4. Imleci asagida ---> ile imlenmis IKINCI satira götürün ve ikinci ve
     üçüncü adimlari tekrarlayarak tümceyi düzeltin.

---> Bu satirda bazi met
     Bu satirda bazi metinler eksik.
---> Bu satirda da bazi metinl
     Bu satirda da bazi metinler eksik gibi görünüyor.

  5. Artik rahatça metin ekleyebildiginizi düsünüyorsaniz Ders 1.6'ya geçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1.6: DOSYA DÜZENLEME


  ** :wq yazmak açik olan dosyayi kaydeder ve Vim'den çikar.

  !! NOT: Asagidaki adimlari uygulamadan önce tüm bu bölümü iyice okuyun!

  1. Bu egitmeni Ders 1.2'de yaptiginiz gibi :q! yazarak kapatin. Veya baska
       bir uçbirime erisiminiz varsa orada yapin.

  2. Komut istemi ekraninda su komutu girin: vim tutor <ENTER>. 'vim', Vim
     düzenleyicisini açmak için kullanacaginiz komut olup 'tutor' da
     düzenlemek istediginiz dosyanin adidir. Degistirilebilen bir dosya
     kullanin.

  3. Daha önceki derslerde ögrendiginiz gibi metin girip/ekleyip silin.

  4. :wq <ENTER> yazarak degisiklikleri kaydedin ve Vim'den çikin.

  5. Eger vimtutor'dan birinci adimda çiktiysaniz yeniden açin ve asagidaki
     özet bölüme gelin.

  6. Yukaridaki adimlari okuduktan ve anladiktan sonra YAPIN.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 1: ÖZET


  1. Imleç ok dügmeleri veya hjkl dügmeleri kullanilarak hareket ettirilir.

     h (sol) / j (asagi) / k (yukari) / l (sag)

  2. Vim'i komut isteminden baslatmak için:

     vim <ENTER>
     veya
     vim DOSYA_ADI <ENTER> kullanin.

  3. Vim'den çikmak için önce <ESC>'ye basip sonra:

     :q! <ENTER> (degisiklikleri kaydetmeden çikar)
     :wq <ENTER> (degisiklikleri kaydedip çikar) komutlarini kullanin.

  4. Imlecin üzerinde oldugu karakteri silmek için x dügmesine basin.

  5. Metin girmek veya eklemek için:

     i metin girin <ESC> imleçten önce girer
     A metin girin <ESC> satirdan sonra ekler

  NOT: <ESC> dügmesine basmak sizi Normal kipe geri döndürür veya istenmeyen ve
       yarim yazilmis bir komutu iptal eder.

  Simdi Ders 2 ile bu egitmeni sürdürün.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.1: SILME KOMUTLARI


  ** Bir sözcügü silmek için dw yazin. **

  1. Normal kipte oldugunuzdan emin olmak için <ESC> dügmesine basin.

  2. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira götürün.

  3. Imleci silinmesi gereken sözcügün basina götürün.

  4. Sözcügü silmek için dw yazin.

  NOT: d harfi siz yazdikça ekranin son satirinda görülecektir. Vim sizin w
       yazmanizi bekleyecektir. Eger d'den baska bir sey görürseniz yanlis
       yazmissiniz demektir, <ESC> dügmesine basin ve bastan baslayin.

---> Bu satirda çerez tümceye ait olmayan leblebi sözcükler var.

  5. Tümce düzelene kadar adim 3 ve 4'ü tekrar edin ve Ders 2.2'ye geçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.2: DAHA FAZLA SILME KOMUTU


  ** Satiri sonuna kadar silmek için d$ yazin. **

  1. Normal kipte oldugunuzdan emin olmak için <ESC> dügmesine basin.

  2. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira götürün.

  3. Imleci dogru olan satirin sonuna götürün. (Birinci noktadan SONRAKI)

  4. Satiri en sona kadar silmek için d$ yazin. $ imini yazmak için:

     Türkçe Q klavyede <ALT GR> 4,
     Türkçe F klavyede <SHIFT> 4 ikililerini kullanin.

---> Birileri bu satirin sonunu iki defa yazmis. satirin sonunu iki
     defa yazmis.

  5. Neler oldugunu anlamak için Ders 2.3'e gidin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.3: ISLETMENLER VE HAREKETLER


  Metin degistiren birçok komut isletmenler ve eklerden olusur. Bir d isletmeni
  içeren silme komutu için kullanilan biçim asagidaki gibidir:

    d hareket

  Burada:

    d         - silme isletmenidir.
    hareket   - isletmenin neyi isletecegidir (asagida listelenmistir).

  Hareketlerin kisa bir listesi için:

    w - bir sonraki sözcügün baslangicina kadar, ilk karakteri DAHIL OLMADAN
    e - su anki sözcügün sonuna kadar, son karakteri DAHIL OLARAK
    $ - satirin sonuna kadar, son karakteri DAHIL OLARAK

  Demeli ki, de komutunu girmek imleçten sözcügün sonuna kadar siler.

  NOT: Normal kipte hiçbir hareket olmadan yalnizca isletmeni girmek imleci
       yukarida belirtildigi gibi hareket ettirir.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.4: BIR HAREKET ILE BIRLIKTE SAYIM KULLANMAK


  ** Bir hareketten önce sayi kullanmak o hareketi sayi kadar tekrarlatir. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satirin BASINA götürün.

  2. 2w yazarak imleci iki sözcük ileriye tasiyin.

  3. 3e yazarak imleci üç sözcük ilerideki sözcügün sonuna tasiyin.

  4. 0 yazarak imleci satirin basina tasiyin.

  5. Ikinci ve üçüncü adimlari degisik sayilar kullanarak tekrarlayin.

---> Bu üzerinde hoplayip ziplayabileceginiz naçizane bir satir.

  6. Ders 2.5'e geçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.5: BIR SAYIM KULLANARAK DAHA FAZLA SILME ISLEMI


  ** Bir isletmen ile birlikte sayi kullanmak isletmeni o kadar tekrarlatir. **

  Yukarida sözü edilen silme isletmeni ve hareketinin arasina sayi ekleyerek
  yapilan islemi o sayi kadar tekrarlatabilirsiniz.

    d [sayi] hareket

  1. Imleci asagida ---> ile imlenen satirdaki ilk BÜYÜK HARFTEN olusan
     sözcügün basina getirin.

  2. d2w yazarak iki BÜYÜK HARFLI sözcügü silin.

  3. Birinci ve ikinci adimlari baska bir sayi kullanarak BÜYÜK
     HARFLI sözcükleri tek bir komutta silmek için yeniden uygulayin.

---> Bu ABC ÇDE satirdaki FGG HII JKLM NOÖ PRSST sözcükler UÜ VY temizlenmistir.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.6: SATIRLARDA ISLEM YAPMA


  ** Bütün bir satiri silmek için dd yazin. **

  Bütün bir satir silme islemi çok sik kullanildigindan dolayi, Vi
  tasarimcilari bir satiri tamamen silmek için iki d yazmanin daha kolay
  olduguna karar verdiler.

  1. Imleci asagidaki tümcecigin ikinci satirina götürün.

  2. Satiri silmek için dd yazin.

  3. Simdi de dördüncü satira gidin.

  4. Iki satiri birden silmek için 2dd yazin.

---> 1) Güller kirmizidir,
---> 2) Çamur eglenceli,
---> 3) Menekseler mavi,
---> 4) Bir arabam var,
---> 5) Saat zamani söyler,
---> 6) Seker tatlidir
---> 7) Ve sen de öylesin

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2.7: GERI AL KOMUTU


  ** Son komutu geri almak için u, bütün bir satiri düzeltmek için U yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satirda ve ilk hatanin üzerine koyun.

  2. Ilk istenmeyen karakteri silmek için x yazin.

  3. Simdi son çalistirilan komutu geri almak için u yazin.

  4. Bu sefer x komutunu kullanarak satirdaki tüm hatalari düzeltin.

  5. Simdi satiri ilk haline çevirmek için büyük U yazin.

  6. Simdi U ve daha önceki komutlari geri almak için birkaç defa u yazin.

  7. Birkaç defa <CTRL> R (<CTRL>'yi basili tutarken R ye basin) yazarak
     geri almalari da geri alin.

---> Buu satiirdaki hatalari düüzeltinn ve sonra koomutu geri alllin.

  8. Bunlar son derece kullanisli komutlardir. Simdi Ders 2 Özete geçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 2: ÖZET


  1. Imleçten itibaren bir sözcügü silmek için dw yazin.

  2. Imleçten itibaren bir satiri silmek için d$ yazin.

  3. Bütün bir satiri silmek için dd yazin.

  4. Bir hareketi yenilemek için önüne sayi takisi getirin, 2w gibi.

  5. Normal kipte bir komut biçimi söyledir:

      isletmen [sayi] hareket

    burada:
      isletmen - ne yapilacagi, silmek için d örneginde oldugu gibi
      [sayi] - komutun kaç kere tekrar edecegini gösteren istege bagli sayi
      hareket - isletmenin nice davranacagi, w (sözcük), $ (satir sonu) gibi.

  6. Bir satirin basina gelmek için sifir (0) kullanin.

  7. Önceki hareketleri geri almak için u (küçük u) yazin.
     Bir satirdaki tüm degisiklikleri geri almak için U (büyük U) yazin.
     Geri almalari geri almak için <CTRL> R kullanin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 3.1: KOY KOMUTU


  ** Son yaptiginiz silmeyi imleçten sonraya yerlestirmek için p yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis tümcecige götürün.

  2. Satiri silip Vim'in arabellegine yerlestirmek için dd yazin.

  3. Imleci, silinmis satiri nereye yerlestirmek istiyorsaniz, o satirin
     ÜZERINE götürün.

  4. Normal kipteyken satiri yerlestirmek için p yazin.

  5. Tüm satirlari dogru siraya koymak için 2'den 4'e kadar olan adimlari
     tekrar edin.

---> d) Sen de ögrendin mi?
---> b) Menekseler mavidir,
---> c) Akil ögrenilir,
---> a) Güller kirmizidir,

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 3.2: DEGISTIR KOMUTU


  ** Imlecin altindaki karakteri baskasi ile degistirmek için rx kullanin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis ILK satira götürün.

  2. Imleci satirdaki ilk hatanin üzerine götürün.

  3. Hatayi düzeltmek için önce r ardindan da dogru karakteri yazin.

  4. Ilk satir düzelene kadar adim 2 ve 3'ü tekrar edin.

--->  Bu sativ yazilivken, bivileri yamlis dügmetere basmis.
--->  Bu satir yazilirken, birileri yanlis dügmelere basmis.

  5. Ders 3.3'ye geçin.

  NOT: Unutmayin, ezberleyerek degil deneyerek ögrenin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 3.3: DEGISTIR ISLETMENI


  ** Bir sözcügü imleçten sözcük sonuna kadar degistirmek için ce kullanin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis ILK satira götürün.

  2. Imleci "sutar" daki u'nun üzerine yerlestirin.

  3. Önce ce ardindan dogru harfleri girin (bu durumda 'atir').

  4. <ESC> dügmesine basin ve degismesi gereken bir sonraki karaktere gidin.

  5. Ilk cümle ikincisiyle ayni olana kadar adim 3 ve 4'ü tekrar edin.

---> Bu sutar degistir komutu ile degisneli gereken birkaç mözgüç içeriyor.
---> Bu satir degistir komutu ile degismesi gereken birkaç sözcük içeriyor.

  ce'nin sadece sözcügü degistirmedigini, ayni zamanda sizi INSERT kipine
  aldigina da dikkat edin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 3.4: c'YI KULLANARAK DAHA FAZLA DEGISTIRME


  ** Degistir isletmeni sil komutu ile ayni hareketlerle kullanilir. **

  1. Degistir isletmeni sil ile ayni yolla çalisir. Biçim söyledir:

      c [sayi] hareket

  2. Hareketler de aynidir. Örnegin w (sözcük), $ (satir sonu) gibi.

  3. Imleci asagida ---> ile imlenmis ILK satira götürün.

  4. Imleci ilk hataya götürün.

  5. Satirin geri kalan kismini ikincisi gibi yapmak için c$ yazin ve daha
     sonra <ESC> dügmesine basin.

---> Bu satirin sonu düzeltilmek için biraz yardima ihtiyaç duyuyor.
---> Bu satirin sonu düzeltilmek için c$ komutu kullanilarak yardima ihtiyaç
     duyuyor.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 3: ÖZET


  1. Silinmis olan bir metni geri yerlestirmek için p yazin. Bu silinmis
     metni imleçten hemen SONRA geri yerlestirir (eger bir satir silinmisse
     hemen imlecin altindaki satira yerlestirilecektir).

  2. Imlecin altindaki karakteri degistirmek için önce r ardindan da
     yazmak istediginiz karakteri yazin.

  3. Degistir isletmeni belirlenen nesneyi, imleçten hareketin sonuna kadar
     degistirme imkani verir. Örnegin, bir sözcügü imleçten sözcük sonuna
     kadar degistirmek için cw, bir satirin tamamini degistirmek içinse c$
     yazin.

  4. Degistir için biçim söyledir:

      c [sayi] hareket

  Simdi bir sonraki derse geçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 4.1: IMLEÇ KONUMU VE DOSYA DURUMU


** <CTRL> G dosya içerisindeki konumunuzu ve dosya durumunu gösterir. Dosya
   içerisindeki bir satira gitmek için G yazin. **

  NOT: Adimlardan herhangi birini yapmadan önce dersin tamamini okuyun!

  1. <CTRL> dügmesini basili tutun ve g'ye basin. Biz buna <CTRL> G diyoruz.
     Dosyanin sonunda dosya adini ve bulundugunuz konumu gösteren bir durum
     satiri görünecektir. Adim 3 için satir numarasini unutmayin.

  NOT: Imleç konumunu ekranin sag alt kösesinde görebilirsiniz. Bu 'ruler'
       seçenegi etkin oldugunda görülür (bilgi için :help 'ruler' yazin).

  2. Dosyanin sonuna gitmek için G'ye basin. Dosyanin basina gitmek için
     gg komutunu kullanin.

  3. Daha önce bulundugunuz satir numarasini yazin ve daha sonra G'ye
     basin. Bu sizi ilk <CTRL> g'ye bastiginiz satira geri götürecektir.

  4. Yapabileceginizi düsündügünüzde, adim 1'den 3'e kadar yapin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 4.2: ARAMA KOMUTU


  ** Bir sözcük öbegini aramak için / ve aranacak öbegi girin. **

  1. Normal kipteyken / yazin. / karakterinin ve imlecin ekranin sonunda
     göründügüne dikkat edin.

  2. 'hatttaa' yazip <ENTER>'a basin. Bu sizin aramak istediginiz sözcüktür.

  3. Ayni sözcük öbegini tekrar aramak için n yazin.
     Ayni sözcük öbegini zit yönde aramak için N yazin.

  4. Eger zit yöne dogru bir arama yapmak istiyorsaniz / komutu yerine ?
     komutunu kullanin.

---> "hatttaa" hatayi yazmanin dogru yolu degil; hatttaa bir hata.

Not: Arama dosyanin sonuna ulastiginda dosyanin basindan sürecektir. Bunu devre
     disi birakmak için 'wrapscan' seçenegini sifirlayin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 4.3: UYAN AYRAÇLAR ARAMASI


  ** Uyan bir (, [ veya { bulmak için % yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satirda bir (, [ veya { imine götürün.

  2. Simdi % karakterini yazin.

  3. Imleç uyan ayracin üzerine gider.

  4. Uyan ilk parantezin üzerine geri dönmek için yine % yazin.

  5. Imleci baska bir (), [] veya {} üzerine götürün ve % isletmeninin neler
     yaptigini gözlemleyin.

---> Bu içerisinde ( )'ler, ['ler ] ve {'ler } bulunan bir satirdir.

  NOT: Bu içerisinde esi olmayan ayraçlar bulunan bir programin hatalarini
       ayiklamak için son derece yararlidir.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 4.4: BUL/DEGISTIR KOMUTU


  ** 'eski' yerine 'yeni' yerlestirmek için :s/eski/yeni/g yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira götürün.

  2. :s/buu/bu yazip <ENTER>'a basin. Bu komutun sadece satirdaki ilk
     uyan karsilasmayi düzelttigine dikkat edin.

  3. Simdi satirdaki tüm degisiklikleri bir anda yapmak için :s/buu/bu/g
     yazarak tüm "buu" olusumlarini degistirin.

---> Buu birinci, buu ikinci, buu üçüncü bölüm.

  4. Iki satir arasindaki tüm karakter katari olusumlarini degistirmek için:

      :#,#s/eski/yeni/g yazin. #,# burada degisikligin yapilacagi araligin
      satir numaralaridir.
      :%s/eski/yeni/g yazin. Bu tüm dosyadaki her olusumu degistirir.
      :%s/eski/yeni/gc yazin. Bu tüm dosyadaki her olusumu degistirir ancak
      her birini degistirmeden önce bize sorar.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 4: ÖZET


  1. <CTRL> G sizin dosyadaki konumunuzu ve dosya durumunu gösterir.
     G dosyanin sonuna gider.
     [sayi] G belirtilen satir numarasina gider.
     gg ilk satira gider.

  2. Bir sözcük öbeginden önce / yazmak, ILERI yönde o öbegi aratir.
     Bir sözcük öbeginden önce ? yazmak, GERI yönde o öbegi aratir.
     Bir aramadan sonra, ayni yöndeki bir sonraki karsilasmayi bulmak için n,
     veya zit yöndekini bulmak için N yazin.
     <CTRL> O sizi eski konumlara, <CTRL> I daha yeni konumlara götürür.

  3. Imleç bir (), [], {} ayraci üzerindeyken % yazmak, uyan diger es
     ayraci bulur.

  4. Bir satirdaki ilk 'eski'yi 'yeni' ile degistirmek için :s/eski/yeni,
     Bir satirdaki tüm 'eski'leri 'yeni' ile degistirmek için :s/eski/yeni/g,
     Iki satir arasindaki öbekleri degistirmek için :#,#s/eski/yeni/g,
     Bir dosyadaki tüm karsilasmalari degistirmek için :%s/eski/yeni/g yazin.
     Her seferinde onay sormasi için :%s/eski/yeni/gc kullanin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 5.1: BIR DIS KOMUT ÇALISTIRMAK


  ** Bir dis komutu çalistirmak için :! ve ardindan dis komutu yazin. **

  1. Imleci ekranin altina götürmek için : komutunu yazin. Bu size bir komut
     yazma imkani verir.

  2. Simdi ! (ünlem) karakterini yazin. Bu size bir dis komut çalistirma
     olanagi verir.

  3. Örnek olarak ! karakterini takiben ls yazin ve <ENTER>'a basin. Bu size
     o anda bulundugunuz dizindeki dosyalari gösterecektir. Veya ls
     çalismazsa :!dir komutunu kullanin.

  NOT: Herhangi bir dis komutu bu yolla çalistirmak mümkündür.

  NOT: Tüm : komutlarindan sonra <ENTER> dügmesine basilmalidir. Bundan sonra
       bunu her zaman animsatmayacagiz.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 5.2: DOSYA YAZMAYA DEVAM


  ** Dosyaya yapilan degisikligi kaydetmek için :w DOSYA_ADI yazin. **

  1. Bulundugunuz dizini listelemek için :!dir veya :!ls yazin.
     Komuttan sonra <ENTER> dügmesine basacaginizi zaten biliyorsunuz.

  2. Mevcut olmayan bir dosya adi seçin, örnegin DENEME.

  3. Simdi :w DENEME yazin (DENEME sizin seçtiginiz dosya adidir).

  4. Bu tüm dosyayi (Vim Tutor) DENEME isminde baska bir dosyaya yazar.
     Bunu dogrulamak için, :!ls veya :!dir yazin ve yeniden bulundugunuz
     dizini listeleyin.

  NOT: Eger Vim'den çikip kaydettiginiz DENEME dosyasini açarsaniz, bunun
       kaydettiginiz vimtutor'un gerçek bir kopyasi oldugunu görürsünüz.

  5. Simdi dosyayi su komutlari vererek silin:
  Windows:                       :!del DENEME
  Unix (macOS, Linux, Haiku):    :!rm DENEME

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 5.3: YAZMAK IÇIN METIN SEÇME


  ** Dosyanin bir bölümünü kaydetmek için, v hareket :w DOSYA_ADI yazin. **

  1. Imleci bu satirin üzerine getirin.

  2. v dügmesine basarak imleci asagidaki besinci adima tasiyin. Metnin
     seçildigine dikkat edin.

  3. : karakterini yazin. Ekranin alt kisminda :'<'> çikacaktir.

  4. w DENEME yazin; DENEME burada henüz var olmayan bir dosyadir. <ENTER>
     dügmesine basmadan önce :'<'>w DENEME gördügünüzden emin olun.

  5. Vim seçilen satirlari DENEME dosyasina yazacaktir. :!ls veya :!dir ile
     bakarak dosyayi görün. Henüz silmeyin; bir sonraki derste kullanacagiz.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 5.4: DOSYALARI BIRLESTIRME VE BÖLÜM EKLEME


  ** Bir dosyanin içerigini eklemek için :r DOSYA_ADI yazin. **

  1. Imleci bu satirin hemen bir üstüne koyun.

  NOT: Ikinci adimi gerçeklestirdikten sonra Ders 5.3'ün metnini göreceksiniz.
       Sonrasinda ASAGI dügmesi ile bu derse geri gelin.

  2. Simdi :r DENEME komutunu kullanarak DENEME dosyasini bu dosyanin içine
     getirin. Getirdiginiz dosya imlecin hemen altina yerlestirilir.

  3. Dosyanin getirildigini dogrulamak için YUKARI dügmesini kullanarak
  Ders 5.3'ün iki adet kopyasi oldugunu görün, özgün sürümü ve kopyasi.

  NOT: Bu komutu kullanarak bir dis komutun çiktisini da dosyanin içine
       koyabilirsiniz. Örnegin :r :!ls yazmak ls komutunun verecegi çiktiyi
       dosyanin içinde hemen imlecin altindaki satira koyar.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 5: ÖZET


  1. :!komut bir dis komut çalistirir.
     Bazi yararli örnekler:
   (MS-DOS) (Unix)
   :!dir    :!ls    - bir dizini listeler.
   :!del DOSYA  :!rm DOSYA  - DOSYA'yi siler.

  2. :w DOSYA_ADI o anki Vim dosyasini diske DOSYA_ADI ile kaydeder.

  3. v hareket :w DOSYA_ADI seçilmis satir araligini DOSYA_ADI ile kaydeder.

  4. :r DOSYA_ADI imlecin altindan baslayarak DOSYA_ADI isimli dosyanin
     içerigini ekler.

  5. :r !dir veya !ls bu iki komutun (dosyalari listeleme) içeriklerini
     okur ve dosyanin içine yerlestirir.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 6.1: AÇ KOMUTU


  ** Imlecin asagisina bir satir açmak ve INSERT kipine geçmek için o yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira götürün.

  2. Imlecin asagisina bir satir açmak ve INSERT kipine geçmek için o
     (küçük harfle) yazin.

  3. Simdi herhangi bir metin girin ve INSERT kipinden çikmak için <ESC>
     dügmesine basin.

---> o yazdiktan sonra imleç INSERT kipinde açilan satirin üzerine gider. 

  4. Imlecin üzerinde bir satir açmak için, yalnizca  büyük O yazin. Bunu
     asagidaki satirda deneyin.

---> Bu satirin üzerine bir satir açmak için imleç bu satirdayken O  yazin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 6.2: EKLE KOMUTU


  ** Imleçten sonra metin eklemek için a  yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira götürün.

  2. Imleç sati'nin sonuna gelinceye dek e dügmesine basin.

  3. Imleçten SONRA metin eklemek için a yazin.

  4. Simdi ilk satiri ikincisi gibi tamamlayin. INSERT kipinden çikmak için
     <ESC> dügmesine basin.

  5. e dügmesini kullanarak bir sonraki yarim sözcüge gidin ve adim 3 ve 4'ü
     tekrarlayin.

---> Bu sati çalisabilirsiniz. Çali met ekl
---> Bu satirda çalisabilirsiniz. Çalisirken metin eklemeyi kullanin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 6.3: BIR BASKA DEGISTIR KOMUTU


  ** Birden fazla karakter degistirmek için büyük R yazin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis ILK satira götürün. Imleci ilk xxx'in
     basina getirin.

  2. Simdi R dügmesine basin ve ikinci satirdaki sayiyi ilk satirdaki xxx'in
     yerine yazin.

  3. <ESC> dügmesine basarak REPLACE kipinden çikin. Satirin geri kalaninin
     degismedigini gözlemleyin.

  4. Kalan xxx'i de degistirmek için adimlari tekrarlayin.

---> 123 sayisina xxx eklemek size yyy toplamini verir.
---> 123 sayisina 456 eklemek size 579 toplamini verir.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 6.4: METIN KOPYALA VE YAPISTIR

  ** y isletmenini kullanarak metin kopyalayin ve p kullanarak yapistirin. **

  1. Imleci asagida ---> ile imlenmis satira getirin ve "a)"nin ardina koyun.

  2. v ile VISUAL kipine geçin ve imleci "ilk" sözcügünün öncesine getirin.

  3. y dügmesine basarak seçili metni kopyalayin.

  4. Imleci bir sonraki satirin sonuna j$ ile getirin.

  5. p dügmesine basarak metni yapistirin. Akabinde <ESC> dügmesine basin.

  6. VISUAL kipine geçerek "öge" sözcügünü seçin, y ile kopyalayin, j$ ile
     ikinci satirin sonuna gidin ve p ile sözcügü yapistirin.

---> a) Bu ilk öge
---> b)

  NOT: y komutunu bir isletmen olarak da kullanabilirsiniz; yw komutu yalnizca
       bir sözcügü kopyalar.
  
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 6.4: SET KOMUTU


  ** Arama veya degistirme islemlerinin büyük/küçük harf durumunu görmezden
     gelmesi için SET komutunu kullanin.
  
  1. 'yoksay' sözcügünü aramak için /ignore yazin. Bunu n dügmesine basarak
     birkaç kez yenileyin.

  2. :set ic yazarak 'ic' (BÜYÜK/küçük harf yoksay) ayarini seçin.

  3. Yeniden n dügmesine basarak 'yoksay' sözcügünü aramayi sürdürün. Artik
     YOKSAY ve yoksay örneklerinin de bulundugunu gözlemleyin. 

  4. :set hls is yazarak 'hlsearch' ve 'incsearch' ayarlarini seçin.

  5. /ignore yazarak arama komutunu tekrar verin ve ne olacagini görün.

  6. BÜYÜK/küçük harf ayrimsiz arama ayarini kapatmak için :set noic yazin.

  NOT: Sonuçlarin ekranda vurgulanmasini istemiyorsaniz :nohlsearch yazin.
  NOT: Eger yalnizca bir arama islemi için BÜYÜK/küçük harf ayrimsiz arama
       yapmak istiyorsaniz /ignore\c komutunu kullanin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  DERS 6 ÖZET


  1. o komutu imlecin altinda bir satir açar ve imleci bu açilmis satira
     INSERT kipinde yerlestirir.
     O komutu imlecin üzerinde bir satir açar.

  2. a komutu imleçten sonra metin girisine olanak verir.
     A komutu geçerli satirin sonuna giderek metin girisine olanak verir.

  3. e komutu imleci bir sözcügün sonuna tasir.

  4. y isletmeni metni kopyalar, p isletmeni yapistirir.

  5. R komutu REPLACE (DEGISTIR) kipine girer ve <ESC>'ye basilana kadar kalir.

  6. ":set xxx" yazmak "xxx" seçenegini ayarlar. Bazi seçenekler:
     'ic' 'ignorecase' BÜYÜK/küçük harf ayrimini arama yaparken kapatir.
     'is' 'incsearch' Bir arama metninin tüm uyan kisimlarini gösterir.
     'hls' 'hlsearch' Uyan sonuçlarin üzerini vurgular.
     Ayarlama yaparken ister kisa ister uzun sürümleri kullanabilirsiniz.

  7. Bir ayari kapatmak için "no" ekleyin, örnegin :set noic.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 7.1: YARDIM KAYNAKLARI


  ** Çevrimiçi yardim sistemini kullanin **

  Vim genis bir çeirimiçi yardim sistemine sahiptir. Baslamak için su üçünü
  deneyebilirsiniz:
    - (eger varsa) <HELP> dügmesine basin
    - (eger varsa) <F1> dügmesine basin
    - :help yazin ve <ENTER> dügmesine basin

  Yardim penceresindeki metinleri okuyarak yardim sisteminin nasil çalistigini
  ögrenin. 
  Bir pencereden digerine geçmek için <CTRL> W ikilisini kullanin.
  Yardim penceresini kapatmak için :q yazip <ENTER> dügmesine basin.

  ":help" komutuna degisken (argüman) vererek herhangi bir konu hakkinda
  yardim alabilirsini. Sunlari deneyin (<ENTER> dügmesine basmayi unutmayin):

    :help w
    :help c_<CTRL> D
    :help insert-index
    :help user-manual

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 7.2: BIR BASLANGIÇ BETIGI OLUSTURUN

  ** Vim'in özelliklerine bakin **

  Vim Vi'dan çok daha fazla özellige sahiptir fakat birçogu öntanimli olarak
  kapalidir. Daha fazla özellik kullanabilmek için bir "vimrc" dosyasi
  olusturmalisiniz.

  1. "vimrc" dosyasini düzenlemeye baslayin. Isletim sistemlerine göre:

    :e ~/.vimrc   Unix için
    :e $VIM/_vimrc  Windows için

  2. Simdi örnek "vimrc" dosyasi içerigini okuyun:

    :r $VIMRUNTIME/vimrc_example.vim

  3. Dosyayi :w ile kaydedin.

  Vim'i bir sonraki çalistirilmasinda sözdizim vurgulamasi kullanacaktir.
  Tüm tercih ettiginiz ayarlari bu "vimrc" dosyasina ekleyebilirsiniz.
  Daha fazla bilgi için :help vimrc-intro yazin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 7.3: TAMAMLAMA

  ** <CTRL> D ve <TAB> ile komut istemi ekraninda tamamlama **

  1. :set nocp komutunu kullanarak Vim'in uyumlu kipte olmadigindan emin olun.

  2. Bulundugunuz dizindeki dosyalara :!ls veya :!dir ile bakin.

  3. Bir komutun baslangicini yazin, örnegin :e.

  4. <CTRL> D'ye bastiginizda Vim size e ile baslayan komutlari gösterecektir.

  5. d <TAB> kullandiginizda Vim komutu kendinden :edit olarak tamamlayacaktir.

  6. Simdi bir bosluk ekleyin ve var olan bir dosyanin bas harflerini yazin.
     Örnegin :edit DOS.
  
  7. <TAB> dügmesine basin. Eger yalnizca bu dosyadan bir tane varsa Vim
     sizin için dosya adinin geri kalanini tamamlayacaktir.

  NOT: Tamamlama birçok komut için çalisir. Yalnizca <CTRL> D ve <TAB>
       ikililerini deneyin. Özellikle :help için çok yararlidir.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
  Ders 7: ÖZET

  1. :help yazmak veya <F1> veya <HELP> dügmelerine basmak yardim
     penceresini açar.

  2. :help cmd yazarak cmd hakkinda bilgi sahibi olabilirsiniz.

  3. <CTRL> W kullanarak baska pencerelere geçebilirsiniz.

  4. :q kullanarak yardim penceresini kapatabilirsiniz.

  5. Bir vimrc baslangiç betigi olusturarak yeglenen ayarlarinizi
     saklayabilirsiniz.

  6. Bir : komutu girerken <CTRL> D'ye basarak olanakli tamamlama
     seçeneklerini görebilirsiniz. <TAB>'a basarak tamamlamayi seçin.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

  Burada Vim Egitmeni tamamlanmis oldu. Egitmendeki amaç Vim düzenleyicisi
  hakkinda kisa bir bilgi vermek ve onu kolayca kullanmanizi saglamakti.
  Vim'in tamamini ögretmek çok zordur zira Vim birçok komuta sahiptir. Bundan
  sonra ":help user-manual" komutu ile kullanici kilavuzunu okumalisiniz.

  Daha fazla okuma ve çalisma için su kitabi öneriyoruz:

  Vim - Vi Improved - by Steve Oualline
  Publisher: New Riders

  Tümüyle Vim için hazirlanmis ilk kitaptir. Özellikle ilk kullanicilar için
  çok uygundur.
  Kitapta birçok örnek ve resim bulunmaktadir.
  http://iccf-holland.org/click5.html adresine bakabilirsiniz.

  Bu kitap daha eskidir ve Vim'den daha çok Vi içindir ancak tavsiye edilir:

  Learning the Vi Editor - by Linda Lamb
  Publisher: O'Reilly & Associates Inc.

  Vi hakkinda bilmek isteyeceginiz neredeyse her seyin bulundugu bir kitap.
  6. Basim ayni zamanda Vim hakkinda da bilgi içermektedir.

  Bu egitmen Michael C. Pierce ve Robert K. Ware tarafindan yazildi,
  Charles Smith tarafindan saglanan fikirlerle Colorado School Of Mines,
  Colorado State University.  E-posta: bware@mines.colorado.edu

  Vim için degistiren: Bram Moolenaar

  Türkçe çeviri: Serkan "heartsmagic" Çalis (2005), adresimeyaz (at) yahoo com
  2019 Güncelleme: Emir SARI, emirsari (at) gmail com

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~