path: root/runtime/doc/vim-tr.1

.TH VIM 1 "11 Nisan 2006"
.SH AD
vim \- Vi IMproved, bir programcının metin düzenleyicisi
.SH ÖZET
.br
.B vim
[seçenekler] [dosya ..]
.br
.B vim
[seçenekler] \-
.br
.B vim
[seçenekler] \-t etiket
.br
.B vim
[seçenekler] \-q [hatadosyası]
.PP
.br
.B ex
.br
.B view
.br
.B gvim
.B gview
.B evim
.B eview
.br
.B rvim
.B rview
.B rgvim
.B rgview
.SH TANIM
.B Vim,
Vi ile yukarıya doğru uyumlu olan bir metin düzenleyicisidir.
Her tür düz metni düzenlemede kullanılabilir.
Özellikle programları düzenlemede yararlıdır.
.PP
Vi üzerine yapılmış birçok geliştirme ve iyileştirmeyi içerir:
Çok düzeyli geri alma, çoklu pencereler ve arabellekler, sözdizim vurgulama,
komut satırı düzenleme, dosya adı tamamlama, çevrimiçi yardım, görsel seçim vb.
.B Vim
ve Vi arasındaki değişikliklerin bir özeti için ":help vi_diff.txt"
dosyasına bir göz atın.
.PP
.B Vim'i
çalıştırırken gerekli olan yardımın çoğu çevrimiçi yardım sisteminden elde
edilebilir. Bunun için ":help" komutunu kullanabilirsiniz.
Aşağıda ÇEVRİMİÇİ YARDIM bölümüne bakın.
.PP
Genelde
.B Vim
tek bir dosyayı düzenlemek için şu komutla çalıştırılır:
.PP
	vim dosya
.PP
Biraz daha açacak olursak:
.PP
	vim [seçenekler] [dosyalistesi]
.PP
Eğer dosya listesi sağlanmamışsa, düzenleyici boş bir arabellek açar.
Bunun dışında aşağıdaki dört seçenekten bir tanesi de bir veya birden çok
dosyayı düzenlemek için kullanılabilir.
.TP 12
dosya ..
Dosya adlarının bir listesi.
Bunlardan ilki ekrana getirilip arabelleğe yüklenir.
İmleç arabelleğin ilk satırında konumlandırılır.
Diğer dosyalara ":next" komutu ile geçebilirsiniz.
Adı tire ile başlayan bir dosyayı düzenlemek için dosya listesinin başına
"\-\-" koyun.
.TP
\-
Düzenlenecek dosya stdin'den okunur.  Komutlar bir tty olması gereken
stderr'den okunur.
.TP
\-t {etiket}
Düzenlenecek dosya ve bu dosyanın başlangıç imleç konumu bir "etiket"e
dayanır, bir tür bıraktığınız konumu belirten bir ayraç gibi.
Etiket dosyasında {etiket} aranır, ilişkin dosya şu anki dosya olur ve
ilişkin komut çalıştırılır.
Bu genelde C programları için kullanılır, {etiket} bu durumda bir işlev
olabilir.
Bunun sonucunda bu işlevi içeren dosya o anki dosya olur ve imleç bu
işlevin başlangıcına konumlandırılır.
Ek bilgi için: ":help tag\-commands".
.TP
\-q [hatadosyası]
Hızlı düzelt kipinde başlat
[hatadosyası] okunur ve ilk hata görüntülenir.
Eğer [hatadosyası] sağlanmazsa, dosya adı 'errorfile' seçeneğinden alınır
(öntanımlı olarak Amiga için "AztecC.Err", diğer sistemlerde "errors.err").
Sonraki hatalara ":cn" komutu ile geçilebilir.
Ek bilgi için: ":help quickfix".
.PP
.B Vim
girilen komutun adına göre değişik biçimde davranır (çalıştırılabilir hâlâ
aynı dosya olarak kalabilir).
.TP 10
vim
"Normal" kip, standart çalışma biçimi.
.TP
ex
Ex kipinde başlat.
"\-e" değişkeni ile de başlatılabilir.
Normal kipe ":vi" komutu ile geçilebilir.
.TP
view
Saltokunur kipte başlat.  Bu kipte dosya yazımına izin verilmez.
"\-R" değişkeni ile de başlatılabilir.
.TP
gvim gview
Grafik arabirim sürümü.
Yeni bir pencere açar.
"\-g" değişkeni ile de başlatılabilir.
.TP
evim eview
Kolay kipte başlatılan grafik arabirim sürümü.
Yeni bir pencere açar.
"\-y" değişkeni ile de başlatılabilir.
.TP
rvim rview rgvim rgview
Yukarıdaki ile aynı, ancak sınırlamalar içerir.  Kabuk komutları
çalıştırılamaz veya
.B Vim
askıya alınamaz.
"\-Z" değişkeni ile de başlatılabilir.
.SH SEÇENEKLER
Seçenekler bir sıra gözetmeksizin dosya adlarından önce veya sonra
kullanılabilir. 
Herhangi bir değişken içermeyen seçenekler bir tirenin ardında sıralanabilir.
.TP 12
+[num]
İlk dosya için imleç "num" satırında konumlandırılacaktır.
Eğer "num" eksikse imleç en son satırda başlar.
.TP
+/{dizge}
İlk dosya için imleç {dizgi}'nin ilk eşleşmesinin olduğu satırda
konumlandırılacaktır.
Kullanılabilir arama dizgileri için ":help search\-pattern" yazın.
.TP
+{komut}
.TP
\-c {komut}
İlk dosya okunduktan sonra {komut} çalıştırılır.
{komut} bir Ex komutu olarak işletilir.
Eğer {komut} boşluk içeriyorsa çift tırnak içerisine alınmalıdır (bu
kullanılan kabuğa bağlıdır).
Örnek: vim "+set si" main.c
.br
Not: 10 taneye kadar "+" veya "\-c" komutu kullanabilirsiniz.
.TP
\-S {dosya}
İlk dosya okunduktan sonra {dosya} kaynak alınır.
\-c "source {dosya}" bu komutun eşdeğeridir.
{dosya}, '\-' ile başlayamaz.
Eğer {dosya} sağlanmazsa "Session.vim" kullanılır (yalnızca \-S son
değişken olarak kullanıldığında işe yarar).
.TP
\-\-cmd {komut}
"\-c" komutu gibi, ancak komut herhangi bir vimrc dosyasını işletmeden
önce çalıştırılır.
"\-c" komutundan bağımsız olarak bu komutlardan 10 taneye kadar
çalıştırabilirsiniz.
.TP
\-A
Eğer
.B Vim
sağdan sola yazılan dosyaları ve Arapça klavye dizilimini kullanabilmesi için
ARAPÇA desteği ile derlenmişe bu seçenek
.B Vim'i
Arapça kipinde başlatır ('arabic' seçeneği açılır).  Aksi durumda
.B Vim
hata verip çıkar.
.TP
\-b
İkili kip.
Bir çalıştırılabiliri veya ikili dosyayı düzenlemeye olanacak sağlayacak
birkaç seçenek ayarlanır.
.TP
\-C
Uyumlu kip. 'compatible' seçeneğini ayarlar.
Bu kipte
.B Vim
bir .vimrc dosyası var olsa bile genelde Vi gibi davranır.
.TP
\-d
Karşılaştırma kipinde başlat.
Bir, iki, üç veya dört adet dosya adı değişkeni olmalıdır.
.B Vim
bütün dosyaları yan yana açar ve aralarındaki değişiklikleri gösterir.
vimdiff(1) gibi çalışır.
.TP
\-d {aygıt}
{aygıt}'ı bir uçbirim olarak kullanmak için açar.
Yalnızca Amiga'da çalışır.
Örnek:
"\-d con:20/30/600/150".
.TP
\-D
Hata ayıklama kipi.  Bir betiğin ilk komutunu çalıştırırken hata ayıklama
kipine geçer.
.TP
\-e
.B Vim'i
Ex kipinde başlatır, "ex" çalıştırılabiliri ile aynı işlevi görür.
.TP
\-E
.B Vim'i
geliştirilmiş Ex kipinde başlatır, "exim" çalıştırılabiliri ile aynı
işlevi görür.
.TP
\-f
Önplan.  Grafik arabirim sürümü için
.B Vim
başladığı kabuktan ayrılmayacak ve kendisini çatallamayacaktır.
Amiga'da,
.B Vim
yeni bir pencere açmak için yeniden başlatılmaz.
Bu seçenek
.B Vim
düzenleme oturumunun bitmesini bekleyecek bir program tarafından
başlatıldığında kullanılmalıdır (örn. mail).
Amiga'da ":sh" ve ":!" komutları çalışmayacaktır.
.TP
\-\-nofork
Önplan.  Grafik arabirim sürümü için
.B Vim
başladığı kabuktan ayrılmayacak ve kendisini çatallamayacaktır.
.TP
\-F
Eğer
.B Vim
sağdan sola yazılan dosyaları ve Farsça klavye dizilimini kullanabilmesi için
FKMAP desteği ile derlenmişse, bu seçenek
.B Vim'i
Farsça kipinde başlatır ('fkmap' ve 'rightleft' seçenekleri açılır).
Aksi durumda
.B Vim
hata verip çıkar.
.TP
\-g
Eğer
.B Vim
grafik arabirim desteği ile derlenmişse bu seçenek grafik arabirimi çalıştırır.
Eğer grafik arabirim desteği eklenmemişse
.B Vim
hata verir ve çıkar.
.TP
\-h
Komut satırı değişkenleri ve seçenekleri üzerine biraz yardım sağlar.
Bu komuttan sonra
.B Vim
çıkar.
.TP
\-H
Eğer
.B Vim
sağdan sola yazılan dosyaları ve İbranca klavye dizilimini kullanabilmesi için
RIGHTLEFT desteği ile derlenmişse, bu seçenek 
.B Vim'i
İbranca kipinde başlatır ('hkmap' ve 'rightleft' seçenekleri açılır).
Aksi durumda
.B Vim
hata verir ve çıkar.
.TP
\-i {viminfo}
Öntanımlı "~/.viminfo" dosyası yerine kullanılacak olan viminfo dosyasını
belirtmek için kullanılır.
Bu komut aynı zamanda viminfo kullanımını atlamak için de kullanılabilir.
Bunun için dosya adı yerine "NONE" vermeniz yeterlidir.
.TP
\-L
\-r ile aynı.
.TP
\-l
Lisp kipi.
Bu değişken 'lisp' ve 'showmatch' seçeneklerini açar.
.TP
\-m
Dosya yazma seçeneği kapalıdır.
\'write' seçeneğini sıfırlar.
Arabelleği hâlâ değiştirebilirsiniz, ancak dosyayı yazmak olanaklı değildir.
.TP
\-M
Değişikliklere izin verilmez. 'modifiable' ve 'write' seçenekleri kapatılır,
böylece değişiklik yapılamaz ve dosyalar yazılamaz.
Bu seçenekleri yeniden açıp değişiklik yapmayı etkinleştirebilirsiniz.
.TP
\-N
Uyumsuz kip. 'no-compatible' seçeneğini sıfırlar.
Bu seçenekle birlikte
.B Vim
biraz daha düzgünce çalışır, ancak bir .vimrc dosyası olmamasına rağmen
Vi ile daha az uyumludur.
.TP
\-n
Bir takas dosyası kullanılmaz.
Çökme sonrası kurtarma olanaklı olmayacaktır.
Eğer çok yavaş bir ortamda dosya çalışıyorsanız (örn. disket) yararlı olabilir.
":set uc=0" ile de yapılabilir.
Geri almak için ":set uc=200" yapın.
.TP
\-nb
NetBeans için bir düzenleyici sunucusu olur.  Ayrıntılar için belgelere bakın.
.TP
\-o[N]
N sayıda pencereyi üst üste açar.
N verilmezse, her dosya için bir pencere açar.
.TP
\-O[N]
N sayıda pencereyi yan yana açar.
N verilmezse, her dosya için bir pencere açar.
.TP
\-p[N]
N sayıda sekme açar.
N verilmezse, her dosya için bir sekme açar.
.TP
\-R
Saltokunur kip.
\'readonly' seçeneği açılır.
Arabelleği hâlâ değiştirebilirsiniz, ancak yanlışlıkla dosyanın üzerine
yazmaktan sizi korur.
Dosyanın üzerine yazmak istemiyorsanız, Ex komutuna bir ünlem imi ekleyin,
örn. ":w!".
\-R seçeneği aynı zamanda \-n seçeneğini de uygular (yukarıda bakın).
\'readonly' seçeneği ":set noro" ile sıfırlanabilir.
Ek bilgi için: ":help 'readonly'".
.TP
\-r
Takas dosyalarını içerdikleri kurtarma bilgilerini gösterecek biçimde listeler.
.TP
\-r {dosya}
Kurtarma kipi.
Çökmüş bir düzenleme oturumunu takas dosyasını kullanarak kurtarır.
Takas dosyası dosya ile aynı ada iye olup sonuna ".swp" eklenmiştir.
Ek bilgi için: ":help recovery".
.TP
\-s
Sessiz kip. Yalnızca "Ex" olarak başlatıldığında veya "\-e" seçeneği
"\-s" seçeneğinden önce verildiğinde çalışır.
.TP
\-s {betikgir}
{betikgir} betik dosyası okunur.
Dosyadaki karakterler onları siz girmişsiniz gibi kabul edilir.
Aynısı ":source! {betikgir}" komutu ile de gerçekleştirilebilir.
Eğer dosyanın sonuna düzenleyici çıkmadan önce gelinirse, sonraki karakterler
klavyeden okunur.
.TP
\-T {uçbirim}
.B Vim'e
kullandığınız uçbirimin adını söyler.
Yalnızca kendiliğinden okunamazsa gereklidir.
.B Vim'in
tanıdığı bir uçbirim olmalıdır veya termcap veya terminfo dosyasında
tanımlı olmalıdır.
.TP
\-u {vimrc}
İlklendirme için {vimrc} dosyasındaki komutları kullan.
Diğer tüm ilklendirmeler atlanır.
Bunu özel türde dosyaları düzenlemek için kullanın.
Dosya adı olarak "NONE" verilirse tüm özelleştirmeler atlanır.
Ek bilgi için vim içinde ":help initialization" bölümüne bakın.
.TP
\-U {gvimrc}
Grafik arabirim ilklendirmesi için {gvimrc} dosyasındaki komutlara bakın.
Diğer tüm grafik arabirim ilklendirmeleri atlanır.
Dosya adı olarak "NONE" verilirse tüm özelleştirmeler atlanır.
Ek bilgi için vim içinde ":help gui\-init" bölümüne bakın.
.TP
\-V[N]
Sözlü anlatım.  Hangi dosyaların kaynak alındığını ve viminfo dosyasından
nelerin okunduğunu yazdırır.  'verbose' için isteğe bağlı N seçeneği 
kullanılabilir. Öntanımlı sayı 10'dur.
.TP
\-v
.B Vim'i
"vi" yazarak başlatırmış gibi Vi kipinde başlatır.  Bu yalnızca
çalıştırılabilir "ex" olduğunda bir işe yarar.
.TP
\-w {betikçık}
Girdiğiniz tüm karakterler siz
.B Vim'den
çıkana değin {betikçık} dosyasında saklanır.
Bu "vim \-s" veya ":source" komutu ile kullanılacak bir betik yaratmaya yarar.
Eğer {betikçık} dosyası varsa karakterler dosyaya eklenir.
.TP
\-W {betikçık}
\-w gibi, ancak var olan bir dosyanın üzerine yazar.
.TP
\-x
Dosya yazarken şifreleme kullanır.  Bir şifre girmeniz istenecektir.
.TP
\-X
X sunucusuna bağlanmaz.  Vim'in uçbirimde başlama süresini azaltır ancak pencere başlığı
ve pano kullanılamaz.
.TP
\-y
.B Vim'i
"evim" veya "eview" yazarak başlatırmış gibi kolay kipte başlatır.
.B Vim'i
diğer tıkla ve yaz düzenleyicileri gibi çalıştırır.
.TP
\-Z
Kısıtlı kip.  Program "r" yazarak başlatılmış gibi davranır.
.TP
\-\-
Seçeneklerin bittiğini belirtir.
Bundan sonraki değişkenler artık bir dosya adı olarak işletilir.
Aynı zamanda '\-' ile başlayan bir dosyayı tanıtmak için de kullanılabilir.
.TP
\-\-echo\-wid
Yalnızca GTK grafik arabirimi: Pencere numarasını stdout'a yankıla.
.TP
\-\-help
Yardım iletisini yazdırır ve çıkar, "\-h" gibi.
.TP
\-\-literal
Dosya adı değişkenlerini gerçek anlamda işlet, joker karakterlerini
genişletme.  Bunun kabuğun karakterleri kendiliğinden genişlettiği Unix'te
bir etkisi bulunmamaktadır.
.TP
\-\-noplugin
Eklentileri yükleme.  "\-u NONE" da aynı işlevi görür.
.TP
\-\-remote
Bir Vim sunucusuna bağlan ve geri kalan değişkenlerde belirtilen dosyaları
düzenle. Eğer bir sunucu bulunamazsa bir uyarı verilir ve dosyalar şu anki
Vim'de düzenlenir.
.TP
\-\-remote\-expr {ifade}
Bir Vim sunucusuna bağlan ve {ifade}'yi değerlendirip sonucu stdout'a yazdır.
.TP
\-\-remote\-send {anahtarlar}
Bir Vim sunucusuna bağlan ve ona {anahtarlar} gönder.
.TP
\-\-remote\-silent
\-\-remote gibi, ancak bir sunucu bulunamazsa uyarı vermez.
.TP
\-\-remote\-wait
\-\-remote gibi, ancak Vim dosyalar düzenlenene kadar çıkmaz.
.TP
\-\-remote\-wait\-silent
\-\-remote\-wait gibi, ancak bir sunucu bulunamazsa uyarı vermez.
.TP
\-\-serverlist
Bulunabilecek bütün Vim sunucularını listeler.
.TP
\-\-servername {ad}
{ad}'ı bir sunucu adı olarak kullanır.  Bir \-\-remote değişkeni ve
bağlanacağı sunucunun adı ile kullanılmadığı sürece şu anki Vim için
kullanılır.
.TP
\-\-socketid {id}
Yalnızca GTK grafik arabirimi: GtkPlug mekanizmasını kullanarak gvim'i başka
bir pencerede çalıştır.
.TP
\-\-version
Sürüm bilgisini yazdırır ve çıkar.
.SH ÇEVRİMİÇİ YARDIM
.B Vim
içinde ":help" yazarak başlayın.
Belirli bir konu üzerine yardım almak için ":help subject" yazın.
Örneğin: "ZZ" komutu üzerine bilgi almak için ":help ZZ" yazın.
<Tab> ve CTRL-D kullanarak konuları tamamlayın (":help cmdline\-completion").
Bir konumdan diğerini atlamak için etiketler mevcuttur (bir tür köprü gibi),
ek bilgi için ":help").
Tüm belgelendirmeyi bu biçimde okuyabilirsiniz, örneğin: ":help syntax.txt".
":help syntax.txt".
.SH DOSYALAR
.TP 15
/usr/local/lib/vim/doc/*.txt
.B Vim
belgelendirme dosyaları.
Tüm listeyi görmek için ":help doc\-file\-list" yazın.
.TP
/usr/local/lib/vim/doc/tags
Belgelendirme içinde veri bulmak için kullanılan etiketler dosyası.
.TP
/usr/local/lib/vim/syntax/syntax.vim
Sistem geneli sözdizim ilklendirmeleri.
.TP
/usr/local/lib/vim/syntax/*.vim
Programlama dilleri için sözdizim dosyaları.
.TP
/usr/local/lib/vim/vimrc
Sistem geneli
.B Vim
ilklendirmeleri.
.TP
~/.vimrc
Sizin kişisel
.B Vim
ilklendirmeleriniz.
.TP
/usr/local/lib/vim/gvimrc
Sistem geneli gvim ilklendirmeleri.
.TP
~/.gvimrc
Sizin kişisel gvim ilklendirmeleriniz.
.TP
/usr/local/lib/vim/optwin.vim
":options" komutu için kullanılan betik, görsel seçenek ayarları.
.TP
/usr/local/lib/vim/menu.vim
gvim için sistem geneli menü ilklendirmeleri.
.TP
/usr/local/lib/vim/bugreport.vim
Hata raporu oluşturmak için kullanılan betik. Ek bilgi için: ":help bugs".
.TP
/usr/local/lib/vim/filetype.vim
Dosya türünü adından tanıyan betik. Ek bilgi için: ":help 'filetype'".
.TP
/usr/local/lib/vim/scripts.vim
Dosya türünü içeriğinden tanıyan betik. Ek bilgi için: ":help 'filetype'".
.TP
/usr/local/lib/vim/print/*.ps
PostScript yazdırması için kullanılan dosyalar.
.PP
En güncel bilgiler için VİM ana sayfasını ziyaret edin:
.br
<URL:http://www.vim.org/>
.SH AYRICA BAKINIZ
vimtutor(1)
.SH YAZAR
.B Vim'in
büyük çoğunluğu Bram Moolenaar tarafından başkalarının kayda değer
yardımlarıyla yazılmıştır.
Ek bilgi için
.B Vim
içinde ":help credits" yazın.
.br
.B Vim
Stevie tabanlıdır, yazarları: Tim Thompson,
Tony Andrews ve G.R. (Fred) Walter.
Orijinal koddan geriye pek bir şey kalmadığını söylemek yanlış olmaz.
.SH HATALAR
Bilinen hataların bir listesi için ":help todo" yazın.
.PP
Unutmayın ki, başkaları tarafından hata olarak değerlendirilebilecek konuların
bir çoğu Vi'nin davranışlarına sadık kalınması nedeniyle vardır. Yine de
bazı şeylerin "Vi bunu değişik biçimde yapıyor" diye hata olabileceğini
düşünüyorsanız, "vi_diff.txt" dosyasını dikkatle okuyun (veya Vim içinde
:help vi_diff.txt yazın.
Ek olarak 'compatible' ve 'cpoptions' seçeneklerine de bakabilirsiniz.