diff options
Diffstat (limited to 'docs')
| -rw-r--r-- | docs/manual/logs.xml.tr | 597 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr | 491 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr | 160 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr | 80 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/mod_status.xml.tr | 144 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr | 304 | ||||
| -rw-r--r-- | docs/manual/programs/httpd.xml.tr | 181 |
7 files changed, 1957 insertions, 0 deletions
diff --git a/docs/manual/logs.xml.tr b/docs/manual/logs.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..a3ab825800 --- /dev/null +++ b/docs/manual/logs.xml.tr @@ -0,0 +1,597 @@ +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?> +<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 586435 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<manualpage metafile="logs.xml.meta"> + + <title>Günlük Dosyaları</title> + + <summary> + <p>Bir HTTP sunucusunu verimli şekilde yönetebilmek için oluşabilecek + sorunlardan başka sunucunun başarımı ve etkinliği hakkında da bazı geri + bildirimler almak gerekir. Apache HTTP Sunucusu çok kapsamlı ve esnek + bir günlükleme yeteneğine sahiptir. Bu belgede sunucunun günlükleme + yeteneğini nasıl yapılandıracağınızdan ve günlük kayıtlarını nasıl + yorumlayacağınızdan bahsedilecektir.</p> + </summary> + + <section id="security"> + <title>Güvenlik Uyarısı</title> + + <p>Apache’nin günlük dosyalarını yazdığı dizine yazabilen birinin sunucuyu + başlatan kullanıcı kimliğine (bu genellikle root olur) erişim + kazanabileceğine hemen hemen kesin gözüyle bakılabilir. Sonuçlarının + neler olacağını kestiremiyorsanız günlüklerin yazıldığı dizinde <em>hiç + kimseye</em> yazma erişimi vermeyin; ayrıntılı bilgi için <a + href="misc/security_tips.html">güvenlik ipuçları</a> belgesine + bakınız.</p> + + <p>Buna ilaveten, günlük dosyaları istemci tarafından sağlanmış bilgiler + de içerebilir. Bu nedenle, kötü niyetli istemcilerin günlük dosyalarına + denetim karakterleri girmeleri olasılığına karşı ham günlükler ele + alınırken dikkatli olunmalıdır.</p> + </section> + + <section id="errorlog"> + <title>Hata Günlüğü</title> + + <related> + <directivelist> + <directive module="core">ErrorLog</directive> + <directive module="core">LogLevel</directive> + </directivelist> + </related> + + <p>İsmi ve yeri <directive module="core">ErrorLog</directive> yönergesi + ile belirtilen sunucu hata günlüğü, en önemli günlük dosyasıdır. Apache + httpd tarafından istekler işlenirken saptanan hatalar ve tanı bilgileri + bu dosyaya gönderilir. Sunucuyu başlatırken veya sunucu çalışırken bir + sorunla karşılaşıldığında, neyin yanlış gittiğini öğrenmek için + bakılacak ilk yer burasıdır. Günlük kaydı çoğunlukla sorunun nasıl + düzeltileceği ile ilgili ayrıntıları da içerir.</p> + + <p>Hata günlüğü normal olarak bir dosyaya yazılır (genellikle, dosyanın + ismi Unix sistemlerinde <code>error_log</code>, Windows ve OS/2’de ise + <code>error.log</code>’dur). Ayrıca, Unix sistemlerinde sunucunun + hataları <code>syslog</code>’a veya <a href="#piped">borulamak suretiyle + bir programa</a> aktarması da mümkündür.</p> + + <p>Hata günlüğünün biçemi anlaşılır olup içeriği kısmen serbestçe + belirlenir. Çoğu hata günlüğü girdisinde bulunan belli başlı bilgiler + vardır. Örnek tipik bir hata iletisi içermektedir:</p> + + <example> + [Wed Oct 11 14:32:52 2000] [error] [client 127.0.0.1] + client denied by server configuration: + /export/home/live/ap/htdocs/test + </example> + + <p>Günlük girdisinin ilk öğesi iletinin yazıldığı tarih ve saatten oluşur. + İkinci öğe raponlanan bilginin önem derecesini belirtir. Hata günlüğüne + gönderilecek hata türlerinin önem seviyesini belirlemek için <directive + module="core">LogLevel</directive> yönergesi kullanılır. Üçüncü öğe + hatanın üretilmesine sebep olan istemcinin IP adresini içerir. Kalanı + iletinin kendisidir (duruma bakılırsa sunucu istemci erişimini reddetmek + üzere yapılandırılmış). Sunucu istenen belgenin (belge yolunu değil) + dosya sistemindeki yolunu raporlamıştır.</p> + + <p>Hata günlüğünde görünebilecek ileti çeşitliliği oldukça fazladır. Çoğu + yukarıdaki örneğin benzeridir. Hata günlüğü ayrıca, CGI betiklerinin + hata ayıklama çıktılarını da içerir. Bir CGI betiği tarafından standart + hataya (<code>stderr</code>) yazılan her türlü bilgi doğrudan hata + günlüğüne kopyalanır.</p> + + <p>Hata günlüğünü bilgi ekleyerek veya kaldırarak kişiselleştirmek + mümkündür. Bununla birlikte, hata günlüğü girdilerinin ilgili olduğu + isteklerin <a href="#accesslog">erişim günlüğünde</a> de girdileri + vardır. Örneğin, yukarıdaki girdi, erişim günlüğünde 403 durum kodlu bir + girdiyle ilgilidir. Erişim günlüğünü de kişiselleştirmek mümkün + olduğundan hata durumlarında bu günlük dosyasını da kullanarak daha + fazla bilgi sağlayabilirsiniz.</p> + + <p>Sunucuyu denerken olası sorunlara karşı hata günlüğünü sürekli + izlemelisiniz. Unix sistemlerinde bunu şöyle bir komutla + sağlayabilirsiniz:</p> + + <example> + tail -f error_log + </example> + </section> + + <section id="accesslog"> + <title>Erişim Günlüğü</title> + + <related> + <modulelist> + <module>mod_log_config</module> + <module>mod_setenvif</module> + </modulelist> + <directivelist> + <directive module="mod_log_config">CustomLog</directive> + <directive module="mod_log_config">LogFormat</directive> + <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive> + </directivelist> + </related> + + <p>Sunucu erişim günlüğü sunucu tarafından işleme alınan tüm istekleri + kaydeder. Erişim günlüğünün yeri ve içeriği <directive + module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergesi ile belirlenir. + <directive module="mod_log_config">LogFormat</directive> yönergesi ile + günlük içeriğini kişiselleştirmek mümkündür. Bu bölümde sunucunun + bilgileri erişim günlüğüne kaydetmesi için nasıl yapılandırılacağından + bahsedilecektir.</p> + + <p>Şüphesiz, bilginin erişim günlüğünde saklanması günlük yönetiminde ilk + adımı oluşturur. Sonraki adım yararlı istatistikleri üretmek için bu + bilgiyi incelemektir. Günlük incelemesi bu belgenin kapsamına dahil + değildir ve aslında bu işlem sunucunun yaptığı işlerden biri değildir. + Bu konu ve günlük incelemesi yapan uygulamalar hakkında daha ayrıntılı + bilgi edinmek için <a + href="http://dmoz.org/Computers/Software/Internet/Site_Management/Log_analysis/" + >dmoz.org</a> veya <a + href="http://dir.yahoo.com/Computers_and_Internet/Software/Internet/World_Wide_Web/Servers/Log_Analysis_Tools/" + >Yahoo</a>’ya bakınız.</p> + + <p>Apache httpd’nin çeşitli sürümlerinde erişim günlüklerini denetlemek + için kullanılan diğer modüller ve yönergeler arasında mod_log_referer, + mod_log_agent modülleri ve <code>TransferLog</code> yönergesi + sayılabilir. Artık, daha eski tüm diğer yönergelerin işlevselliklerini + bir araya toplayan <directive module="mod_log_config" + >CustomLog</directive> yönergesi kullanılmaktadır.</p> + + <p>Erişim günlüğünün girdi biçemi kolayca isteğe göre + düzenlenebilmektedir. Biçemi belirtmekte kullanılan biçem dizgesi, C + tarzı printf(1) biçem dizgesini andırır. Sonraki bölümlerde bazı + örneklere yer verilmiştir. Biçem dizgesini oluşturan belirteçlerin tam + listesi için <module>mod_log_config</module> belgesinin <a + href="mod/mod_log_config.html#formats">Günlük Girdilerinin + Kişiselleştirilmesi</a> bölümüne bakınız.</p> + + <section id="common"> + <title>Ortak Günlük Biçemi (OGB)</title> + + <p>Erişim günlüğü için sıklıkla kullanılan bir yapılandırma:</p> + + <example> + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" common<br /> + CustomLog logs/access_log common + </example> + + <p>İlk satırda belli bir biçem dizgesi için <code>common</code> diye bir + <em>takma ad</em> tanımlanmaktadır. Biçem dizgesi, sunucuya hangi + belli bir bilgi parçalarını günlükleyeceğini söyleyen % imli biçem + belirteçlerinden oluşur. Biçem dizgesine ayrıca dizgesel sabitler de + yerleştirilebilir ve bunlar erişim günlüğüne oldukları gibi + kopyalanırlar. Biçem dizgesi içinde çift tırnak karakteri (") biçem + dizgesini vaktinden önce sonlandırmaması için ters bölü çizgisi ile + öncelenmelidir. Biçem dizgesi ayrıca, satır sonlarını belirtmek için + "<code>\n</code>" ve sekmeleri belirtmek için "<code>\t</code>" + denetim karakterlerini de içerebilir.</p> + + <p><directive module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergesi + evvelce tanımlanmış bir <em>takma adı</em> kullanarak yeni bir günlük + dosyası tanımlar. Erişim günlüğünün dosya ismi bölü çizgisi ile + başlamadıkça dosya yolunun <directive module="core" + >ServerRoot</directive> değerine göreli olduğu varsayılır.</p> + + <p>Yukarıdaki yapılandırma günlük dosyasına girdileri Ortak Günlük + Biçemi (Common Log Format) adı verilen standart biçemde yazar. + Bu standart biçem başka HTTP sunucuları tarafından da kullanılır ve + çoğu günlük inceleme yazılımı tarafından tanınır. Ortak Günlük + Biçeminde üretilen günlük girdileri şöyle görünür:</p> + + <example> + 127.0.0.1 - frank [10/Oct/2000:13:55:36 -0700] "GET + /apache_pb.gif HTTP/1.0" 200 2326 + </example> + + <p>Bu günlük girdisini parça parça açıklayalım:</p> + + <dl> + <dt><code>127.0.0.1</code> (<code>%h</code>)</dt> + + <dd>Bu, sunucuya istek yapan istemcinin (uzak konağın) IP adresidir. + Eğer <directive module="core">HostnameLookups</directive> + yönergesine <code>On</code> değeri atanmışsa sunucu bu IP adresi + için DNS sorgusu yapacak ve IP adresi yerine bulduğu konak ismini + yazmaya çalışacaktır. Bununla birlikte, bu işlem sunucuyu epeyce + yavaşlattığından önerilmemektedir. Konak isimlerini saptamak için en + iyisi günlük girdilerini <program>logresolve</program> gibi bir + günlük işlemcisinden geçirmektir. Burada raporlanan IP adresi + doğrudan istemcinin IP adresi olmayabilir. Eğer sunucu ile istemci + arasında bir vekil sunucu varsa bu IP adresi, vekil sunucunun IP + adresi olacaktır.</dd> + + <dt><code>-</code> (<code>%l</code>)</dt> + + <dd>Çıktıdaki bir "tire" imi istenen bilgi parçasının mevcut olmadığı + anlamına gelir. Bu durumda, mevcut olmayan bilgi istemci makine + üzerinde <code>identd</code> tarafından belirlenen istemcinin RFC + 1413 kimliğidir. Bu bilgi oldukça güvenilmezdir ve sıkıca denetlenen + iç ağlar haricinde hemen hemen asla kullanılmamalıdır. Apache, + <directive module="core">IdentityCheck</directive> yönergesine + <code>On</code> değeri atanmış olmadıkça bu bilgiyi saptamaya + uğraşmaz.</dd> + + <dt><code>frank</code> (<code>%u</code>)</dt> + + <dd>Bu, belge isteğinde bulunan kişinin HTTP kimlik doğrulamasıyla + saptanan kullanıcı kimliğidir. Bu değer CGI betiklerine + <code>REMOTE_USER</code> ortam değişkeni ile sağlanır. Eğer istek + için durum kodu 401 ise (aşağıya bakınız) henüz kullanıcının kimliği + doğrulanmamış olacağından bu değere güvenilmemelidir. Eğer belge + parola korumalı değilse günlüğün bu kısmı da yukarıdaki gibi + "<code>-</code>" olacaktır.</dd> + + <dt><code>[10/Oct/2000:13:55:36 -0700]</code> + (<code>%t</code>)</dt> + + <dd>İsteğin alındığı tarih ve saat. Biçemi şöyledir: + + <p class="indent"> + <code>[gün/ay/yıl:saat:dakika:saniye dilim]<br /> + gün = 2 hane<br /> + ay = 3 harf<br /> + yıl = 4 hane<br /> + saat = 2 hane<br /> + dakika = 2 hane<br /> + saniye = 2 hane<br /> + dilim = (`+' | `-') 4 hane</code> + </p> + Günlük biçem dizgesinde zaman gösterim biçemini + <code>%{<em>biçem</em>}t</code> şeklinde belirtmek de mümkündür. + Buradaki <code><em>biçem</em></code> dizgesi, stardart C + kütüphanesindeki <code>strftime(3)</code> işlevi için tanımlanmış + biçem belirteçleriyle oluşturulabilir. + </dd> + + <dt><code>"GET /apache_pb.gif HTTP/1.0"</code> + (<code>\"%r\"</code>)</dt> + + <dd>İstemciden alınan istek satırının çift tırnaklar arasında + gösterilmesi istenmiştir. İstek satırı en yararlı bilgi parçalarını + içerir. Birincisi, istemci tarafından kullanılan yöntem + <code>GET</code>’miş. İkinci olarak istemci + <code>/apache_pb.gif</code> dosyasını istemiş ve üçüncü olarak + istemci <code>HTTP/1.0</code> protokolünü kullanmış. İstek satırının + bazı parçalarını bağımsız olarak da günlüklemek mümkündür. Örneğin, + "<code>%m %U%q %H</code>" dizgesi, yöntem, yol, sorgu dizgesi ve + protokolü kaydedecektir; bu dizge "<code>%r</code>" biçem + belirtecinin tek başına yaptığı işi yapar.</dd> + + <dt><code>200</code> (<code>%>s</code>)</dt> + + <dd>Bu, sunucunun istemciye gönderdiği durum kodudur. İsteğin + başarıyla yerine getirilip getirilmediğini gösterdiği için bu bilgi + çok değerlidir. Durum kodu 2 ile başlıyorsa istek başarıyla yerine + getirilmiştir, 3 ile başlıyorsa yönlendirilmiştir, 4 ile başlıyorsa + istemci tarafında bir hata oluşmuştur, 5 ile başlıyorsa sunucuda bir + hata oluşmuştur. Olası hata kodlarının tam listesi <a + href="http://www.w3.org/Protocols/rfc2616/rfc2616.txt">RFC2616 Hiper + Metin Aktarım Protokolü</a>nün 10. bölümünde bulunabilir.</dd> + + <dt><code>2326</code> (<code>%b</code>)</dt> + + <dd>Son parça istemciye döndürülen nesnenin yanıt başlığı hariç + uzunluğudur. Eğer istemciye bir içerik döndürülmemişse bu değer + "<code>-</code>" olacaktır. Bunun yerine günlüğe "<code>0</code>" + yazdırmak için <code>%B</code> belirtecini kullanınız.</dd> + </dl> + </section> + + <section id="combined"> + <title>Birleşik Günlük Biçemi</title> + + <p>Sıklıkla kullanılan diğer bir biçem dizgesi Birleşik Günlük Biçemi + (Combined Log Format) olup şöyle kullanılabilir:</p> + + <example> + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\"" combined<br /> + CustomLog log/access_log combined + </example> + + <p>Bu biçem ilaveten 2 alan içermesi dışında Ortak Günlük Biçemi ile + aynıdır. İlave alanların ikisi de <code>%{<em>başlık</em>}i</code> + biçeminde olup buradaki <code><em>başlık</em></code>, HTTP isteğindeki + başlık alanlarından biridir. Bu biçemin kullanıldığı bir erişim + günlüğü girdisi şöyle olurdu:</p> + + <example> + 127.0.0.1 - frank [10/Oct/2000:13:55:36 -0700] "GET + /apache_pb.gif HTTP/1.0" 200 2326 + "http://www.example.com/start.html" "Mozilla/4.08 [en] + (Win98; I ;Nav)" + </example> + + <p>Ek alanlar:</p> + + <dl> + <dt><code>"http://www.example.com/start.html"</code> + (<code>\"%{Referer}i\"</code>)</dt> + + <dd>HTTP istek başlığı "Referer". İstemcinin raporladığı isteğin + kaynaklandığı URI. (Bu isteğin yapılmasını sağlayan bağlantıyı + içeren URL veya istek bir sayfanın bileşenleri ile ilgiliyse istenen + sayfanın URL’si olabilir.)</dd> + + <dt><code>"Mozilla/4.08 [en] (Win98; I ;Nav)"</code> + (<code>\"%{User-agent}i\"</code>)</dt> + + <dd>Tarayıcı kimliğini içeren HTTP istek başlığı. Bu istemcinin + tarayıcısının raporladığı kendi tanıtım bilgisidir.</dd> + </dl> + </section> + + <section id="multiple"> + <title>Çok Sayıda Erişim Günlüğü</title> + + <p>Yapılandırma dosyasında çok sayıda <directive + module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergesi kullanarak çok + sayıda erişim günlüğü kolayca oluşturulabilir. Örneğin aşağıdaki + yönergelerle 3 tane erişim günlüğü oluşturulacaktır. İlki temel OGB + bilgisini içerirken diğer ikisi isteğin kaynaklandığı yeri ve tarayıcı + kimliğini içerir. Son iki <directive module="mod_log_config" + >CustomLog</directive> satırı ayrıca, <code>ReferLog</code> ve + <code>AgentLog</code> yönergelerinin etkilerinin nasıl taklit + edileceğini de göstermektedir.</p> + + <example> + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" common<br /> + CustomLog logs/access_log common<br /> + CustomLog logs/referer_log "%{Referer}i -> %U"<br /> + CustomLog logs/agent_log "%{User-agent}i" + </example> + + <p>Bu örnek ayrıca, <directive module="mod_log_config" + >LogFormat</directive> yönergesi ile bir takma ad tanımlamanın şart + olmadığını da göstermektedir. Günlük biçemi doğrudan <directive + module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergesinde + belirtilebilir.</p> + </section> + + <section id="conditional"> + <title>Şarta Bağlı Günlükler</title> + + <p>Bazı durumlarda istemcinin yaptığı isteğe bağlı olarak erişim + günlüğünde belli girdilerin dışlanması gerekebilir. Bu, <a + href="env.html" >ortam değişkenleri</a> sayesinde kolayca yerine + getirilebilir. Önce isteğin belli koşulları sağladığını belirten bir + ortam değişkeni ataması yapılır. Bu işlem <directive + module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive> yönergesi ile yapılır. + Sonra da, ortam değişkenine bağlı olarak isteklerin günlüğe dahil + edilip edilmeyeceği <directive + module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergesinin + <code>env=</code> deyimi kullanılarak belirtilir. Bazı örnekler:</p> + + <example> + # yerel konaktan kaynaklanan istekleri imleyelim<br /> + SetEnvIf Remote_Addr "127\.0\.0\.1" kaydetme<br /> + # robots.txt dosyası isteklerini imleyelim<br /> + SetEnvIf Request_URI "^/robots\.txt$" kaydetme<br /> + # Kalanları günlüğe kaydedelim<br /> + CustomLog logs/access_log common env=!kaydetme + </example> + + <p>Başka bir örnek olarak, Türkçe belge isteklerini bir dosyaya diğer + dillerdeki istekleri başka bir dosyaya kaydedelim.</p> + + <example> + SetEnvIf Accept-Language "tr" turkce<br /> + CustomLog logs/turkce_log common env=turkce<br /> + CustomLog logs/diger_diller_log common env=!turkce + </example> + + <p>Şarta bağlı günlük kaydının çok esnek ve güçlü olabileceğini + göstermiş olsak da günlük içeriğini denetlemenin tek yolu bu değildir. + Günlük dosyaları sunucu etkinliğini eksiksiz olarak kaydedebildikleri + takdirde daha yararlı olurlar. Günlük dosyalarını sonradan işleme tabi + tutarak istenmeyen girdileri kaldırılmış bir kopya almak hem kolay hem + de daha yararlıdır.</p> + </section> + </section> + + <section id="rotation"> + <title>Günlük Çevrimi</title> + + <p>Yükü ağır sunucularda günlük dosyalarına kaydedilen bilginin miktarı + çok büyük boyutlara ulaşabilir. 10.000 istek içeren bir erişim günlüğü + yaklaşık 1MB yer kaplar. Etkin günlük dosyasını belirli aralıklarla + değiştirmek veya silmek gerekebilir. Apache çalışırken dosyayı sürekli + açık tuttuğu ve yazdığı için bu işlem sunucu çalışırken yapılamaz. Bu + bakımdan, günlük dosyası değiştirildikten veya silindikten sonra yeni + dosyanın açılması için <a href="stopping.html">sunucunun yeniden + başlatılması</a> gerekir.</p> + + <p><a href="stopping.html#graceful">Nazikçe yeniden başlatmak</a> + suretiyle sunucunun, mevcut ve bekleyen bağlantıları kaybetmeden yeni + günlük dosyalarını açması sağlanabilir. Bununla birlikte, bu işlem + sırasında sunucunun eski isteklere sunumu bitirene kadar eski günlük + dosyalarına yazmaya devam edebilmesi gerekir. Bu bakımdan, yeniden + başlatmanın ardından eski günlük dosyaları üzerinde bir işlem yapmadan + önce biraz beklemek gerekir. Günlük dosyalarını döndürürken kullanılan + senaryolarda genellikle eski günlük dosyaları yer kazanmak için + sıkıştırılırlar:</p> + + <example> + mv access_log access_log.old<br /> + mv error_log error_log.old<br /> + apachectl graceful<br /> + sleep 600<br /> + gzip access_log.old error_log.old + </example> + + <p>Günlük çevrimi yapmanın başka bir yolu da sonraki bölümde açıklandığı + gibi <a href="#piped">borulu günlükler</a> kullanmaktır.</p> + </section> + + <section id="piped"> + <title>Borulu Günlükler</title> + + <p>Apache httpd hata ve erişim günlüklerini doğrudan bir dosyaya yazmak + yerine bir boru üzerinden başka bir sürece yazabilir. Bu yetenek ana + sunucuya herhangi bir kod eklemeksizin günlükleme esnekliğini şaşırtıcı + derecede arttırır. Günlükler boruya yazılmak istenirse dosya ismini boru + karakteriyle ("<code>|</code>") değiştirip ardına günlük girdilerini + standart girdisinden kabul edecek programın ismini eklemek yeterlidir. + Apache sunucusu başlatıldığı zaman borulu günlük işlemini de + başlatacaktır. Eğer sunucu çalışırken günlükleri kabul eden süreç + çökerse Apache bu programı yeniden başlatır. (Bu son özelliği sebebiyle + bu tekniğe “güvenilir borulu günlükleme” adını veriyoruz.)</p> + + <p>Borulu günlük süreçleri ana Apache httpd süreci tarafından başlatılır + ve bu süreçler ana Apache httpd sürecinin kullanıcı kimliğini miras + alırlar. Yani borulu günlükleme programları aslında root tarafından + çalıştırılmış gibi olur. Bu bakımdan, bu programları basit ve güvenilir + kılmak çok önemlidir.</p> + + <p>Borulu günlüklerin önemli kullanım alanlarından biri de sunucuyu + yeniden başlatmak gerekmeksizin günlük çevrimini mümkün kılmaktır. + Apache HTTP sunucusu bu amaçla kullanılmak üzere + <program>rotatelogs</program> diye bir program içerir. Örneğin, + günlükleri 24 saatte bir döndürmek isterseniz bunu şöyle + yapabilirsiniz:</p> + + <example> + CustomLog "|/usr/local/apache/bin/rotatelogs + /var/log/access_log 86400" common + </example> + + <p>Borunun diğer ucundaki süreci başlatacak komutun tırnak içine + alındığına dikkat ediniz. Bu örnekler erişim günlüğü için verilmişse de + aynı teknik hata günlüğü için de kullanılabilir.</p> + + <p>Hariçten bir uygulama olarak <a + href="http://www.cronolog.org/">cronolog</a> isminde buna benzer ancak + çok daha esnek bir program daha vardır.</p> + + <p>Borulu günlükler de şarta bağlı günlükleme kadar güçlü olmakla beraber + çevrimdışı ardıl işlemler gibi daha basit çözümler için + kullanılmamalıdır.</p> + </section> + + <section id="virtualhost"> + <title>Sanal Konaklar</title> + + <p>Bir sunucu çok sayıda <a href="vhosts/">sanal konak</a> ile hizmet + sunarken bunların günlük kayıtları için çeşitli seçenekler mevcuttur. + İlk seçenekte, sanki sunucu tek bir konakla hizmet sunuyormuş gibi + günlük kaydı yapılır. Günlükleme yönergelerini <directive module="core" + type="section">VirtualHost</directive> bölümlerinin dışına, ana sunucu + bağlamına yerleştirerek tüm isteklerin aynı erişim ve hata günlüğüne + yazılmasını sağlamak olasıdır. Bu teknik, tek tek sanal konaklar için + kolayca istatistik toplamaya izin vermez.</p> + + <p>Eğer <directive module="mod_log_config">CustomLog</directive> + veya <directive module="core">ErrorLog</directive> yönergesi bir + <directive module="core" type="section">VirtualHost</directive> bölümüne + yerleştirilirse bu sanal konağa bütün erişimler veya hatalar belirtilen + dosyaya günlüklenecektir. Böyle günlükleme yönergeleri içermeyen sanal + konakların günlükleri hala ana sunucunun hata ve erişim günlüklerine + yazılmaya devam edecektir. Bu teknik az sayıda sanal konak barındıran + sunucular için çok kullanışlıdır. Fakat sanal konak sayısı çok fazlaysa + bu teknikle günlük dosyalarını yönetmek çok karmaşık bir hal alabilir. + Ayrıca, <a href="vhosts/fd-limits.html">yetersiz dosya tanıtıcısı</a> + sorunlarıyla çok sık karşılaşılabilir.</p> + + <p>Erişim günlükleri için çok az bir fedakarlıkla çok iyi bir çözüm vardır. + Günlük biçemine sanal konaklarla ilgili bilgi eklemek suretiyle tüm + konakların aynı günlük dosyasını kullanmaları olasıdır. Böylece günlük + dosyası sonradan her sanal konak için ayrı bir dosya oluşturmak üzere + ayrıştırılabilir. Örneğin, bu işlem için şu yönergeler kullanılıyor + olsun:</p> + + <example> + LogFormat "%v %l %u %t \"%r\" %>s %b" + ortaksankon<br /> + CustomLog logs/access_log ortaksankon + </example> + + <p><code>%v</code> belirteci isteği sunan sanal konağın ismini günlüğe + yazmak için kullanılır. Daha sonra <a + href="programs/other.html">split-logfile</a> gibi bir program + kullanarak, bu dosyadan her sanal konak için ayrı birer dosya elde + edilebilir.</p> + </section> + + <section id="other"> + <title>Diğer Günlük Dosyaları</title> + + <related> + <modulelist> + <module>mod_cgi</module> + <module>mod_rewrite</module> + </modulelist> + <directivelist> + <directive module="mpm_common">PidFile</directive> + <directive module="mod_rewrite">RewriteLog</directive> + <directive module="mod_rewrite">RewriteLogLevel</directive> + <directive module="mod_cgi">ScriptLog</directive> + <directive module="mod_cgi">ScriptLogBuffer</directive> + <directive module="mod_cgi">ScriptLogLength</directive> + </directivelist> + </related> + + <section id="pidfile"> + <title>PID Dosyası</title> + + <p>Apache httpd başlatıldığında, ana httpd sürecinin kimliği (PID) + <code>logs/httpd.pid</code> dosyasına kaydedilir. Bu dosyanın ismi + <directive module="mpm_common">PidFile</directive> yönergesi ile + değiştirilebilir. Bu süreç kimliği sistem yöneticisi tarafından ana + sürece sinyal göndererek artalan sürecini sonlandırmak veya yeniden + başlatmak için kullanılır. Windows üzerinde bu işlem için + <code>-k</code> komut satırı seçeneği kullanılır. Bu konuda daha + ayrıntılı bilgi edinmek için <a href="stopping.html">Durdurma ve + Yeniden Başlatma</a> belgesine bakınız.</p> + </section> + + <section id="scriptlog"> + <title>Betik Günlüğü</title> + + <p><directive module="mod_cgi">ScriptLog</directive> yönergesi CGI + betiklerinin girdi ve çıktılarını kaydetmenizi mümkün kılmak suretiyle + hata ayıklamaya yardımcı olur. Bu sadece deneysel amaçla kullanılmalı, + asıl sunucuya uygulanmamalıdır. <a href="mod/mod_cgi.html">mod_cgi</a> + belgesinde daha fazla bilgi bulunabilir.</p> + </section> + + <section id="rewritelog"> + <title>Yeniden Yazım Günlüğü</title> + + <p>Güçlü ve karmaşık <a href="mod/mod_rewrite.html">mod_rewrite</a> + özellikleri kullanılırken, hata ayıklamaya yardımcı olmak için + <directive module="mod_rewrite">RewriteLog</directive> yönergesini + kullanmak gerekebilir. Yönerge, günlük dosyasında yeniden yazım + motorunun istekleri nasıl dönüştürdüğüyle ilgili ayrıntılı bir döküm + üretir. Ayrıntı seviyesi <directive module="mod_rewrite" + >RewriteLogLevel</directive> yönergesi ile belirlenir.</p> + </section> + </section> +</manualpage> + + + + diff --git a/docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..1bf6e93485 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr @@ -0,0 +1,491 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 421174 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="mod_log_config.xml.meta"> + +<name>mod_log_config</name> +<description>Sunucuya yapılan isteklerin günlük kayıtlarının tutulması +</description> +<status>Base</status> +<sourcefile>mod_log_config.c</sourcefile> +<identifier>log_config_module</identifier> + +<summary> + <p>Bu modül istemci isteklerinin esnek şekilde günlüklenmesi ile + ilgilidir. Günlükler kişiselleştirilebilir biçemdedir ve doğrudan bir + dosyaya yazılabileceği gibi boru üzerinden harici bir sürece de + yazılabilir. İsteğin özelliklerine bağlı olarak bazı isteklerin + günlüklere kaydedilmesi veya kaydedilmemesi mümkün kılınmıştır.</p> + + <p>Bu modül üç yönerge içermektedir: Bir günlük dosyası oluşturmak için + <directive module="mod_log_config">TransferLog</directive>, günlük + biçemini kişiselleştirmek için <directive + module="mod_log_config">LogFormat</directive> ve tek başına bir günlük + dosyasını hem tanımlayıp hem de biçemleyen <directive + module="mod_log_config" >CustomLog</directive> yönergesi. Her isteğin + çok sayıda dosyaya günlüklenmesini sağlamak için yapılandırma dosyasında + her sunucu için birden fazla <directive>TransferLog</directive> ve + <directive >CustomLog</directive> yönergesi belirtilebilir.</p> +</summary> +<seealso><a href="../logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso> + +<section id="formats"><title>Günlük Girdilerinin Kişiselleştirilmesi</title> + + <p><directive module="mod_log_config" >LogFormat</directive> ve <directive + module="mod_log_config" >CustomLog</directive> yönergelerinin biçem + argümanı bir dizgedir. Bu dizge her isteği günlük dosyasına günlüklemek + için kullanılır. Doğrudan günlük dosyalarına kopyalanmak üzere dizgesel + sabitler içerebileceği gibi satırsonu ve sekme karakterleri olarak C + tarzı "\n" ve "\t" denetim karakterlerini de içerebilir. Dizgesel sabit + olarak kullanılan tırnak ve tersbölü imlerinin tersbölü ile öncelenmesi + gerekir.</p> + + <p>İstek özellikleri biçem dizgesine “<code>%</code>” imli belirteçler + yerleştirilerek günlüklenir. Bu belirteçler ve anlamları:</p> + + <table border="1" style="zebra"> + <columnspec><column width=".2"/><column width=".8"/></columnspec> + <tr><th>Belirteç</th> + <th>Açıklama</th></tr> + + <tr><td><code>%%</code></td> + <td>Yüzde imi (<em>Apache 2.0.44 ve sonrası</em>)</td></tr> + + <tr><td><code>%...a</code></td> + <td>Uzak IP adresi</td></tr> + + <tr><td><code>%...A</code></td> + <td>Yerel IP adresi</td></tr> + + <tr><td><code>%...B</code></td> + <td>HTTP başlıkları hariç, yanıtın bayt cinsinden uzunluğu.</td></tr> + + <tr><td><code>%...b</code></td> + <td>HTTP başlıkları hariç, yanıtın bayt cinsinden uzunluğu. OGB + biçeminde hiç bayt gönderilmemişse günlüğe '<code>-</code>' yerine + '<code>0</code>' çıktılanır.</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>Fesmekan</var>}C</code></td> + <td>İstek içinde sunucuya gönderilen <var>Fesmekan</var> çerezinin + içeriği.</td></tr> + + <tr><td><code>%...D</code></td> + <td>Mikrosaniye cinsinden isteği sunmak için harcanan zaman.</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>FALANCA</var>}e</code></td> + <td><var>FALANCA</var> ortam değişkeninin içeriği.</td></tr> + + <tr><td><code>%...f</code></td> + <td>Dosya ismi</td></tr> + + <tr><td><code>%...h</code></td> + <td>Uzak konak</td></tr> + + <tr><td><code>%...H</code></td> + <td>İstek Protokolü</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>Filanca</var>}i</code></td> + <td>İstekle birlikte sunucuya gönderilen + <code><var>Filanca</var>:</code> başlık satır(lar)ının + içeriği.</td></tr> + + <tr><td><code>%...l</code></td> + <td>Uzak kullanıcı kimliği (sağlanmışsa, identd üzerinden). + <module>mod_ident</module> modülü mevcut ve <directive + module="mod_ident">IdentityCheck</directive> yönergesine değer + olarak <code>On</code> atanmış olmadıkça bu belirteç için günlüğe + tire imi yazılır.</td></tr> + + <tr><td><code>%...m</code></td> + <td>İstek yöntemi</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>Filanca</var>}n</code></td> + <td>Diğer modüldeki <var>Filanca</var> bilgisinin içeriği.</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>Filanca</var>}o</code></td> + <td>Yanıttaki <code><var>Filanca</var>:</code> başlık satır(lar)ının + içeriği.</td></tr> + + <tr><td><code>%...p</code></td> + <td>Sunucunun isteği sunduğu meşru port</td></tr> + + <tr><td><code>%...P</code></td> + <td>İsteği sunan çocuk sürecin süreç kimliği.</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>biçem</var>}P</code></td> + <td>İsteği sunan çocuk sürecin süreç kimliği (<code>pid</code>) veya + evre kimliği (<code>tid</code>). Geçerli biçemler: <code>pid</code> + ve <code>tid</code>. (<em>Apache 2.0.46 ve sonrası</em>)</td></tr> + + <tr><td><code>%...q</code></td> + <td>Sorgu dizgesi (bir sorgu dizgesi mevcutsa önüne bir <code>?</code> + eklenir yoksa hiçbir şey eklenmez).</td></tr> + + <tr><td><code>%...r</code></td> + <td>İsteğin ilk satırı.</td></tr> + + <tr><td><code>%...s</code></td> + <td>Durum. Dahili olarak yönlendirilen istekler için isteğin *özgün* + durumudur --- isteğin son durumu için <code>%...>s</code> + kullanınız.</td></tr> + + <tr><td><code>%...t</code></td> + <td>İsteğin alındığı tarih ve saat (standart ingiliz biçemi).</td></tr> + + <tr><td><code>%...{<var>biçem</var>}t</code></td> + <td>İsteğin alındığı tarih ve saat; <var>biçem</var> + <code>strftime(3)</code> biçeminde belirtilmelidir (genelde + yerelleştirme amaçlı).</td></tr> + + <tr><td><code>%...T</code></td> + <td>Saniye cinsinden, isteği sunmak için harcanan zaman.</td></tr> + + <tr><td><code>%...u</code></td> + <td>Uzak kullanıcı (kimlik doğrulaması istenmişse vardır; durum kodu + (<code>%s</code>) 401 ise yanlış olabilir).</td></tr> + + <tr><td><code>%...U</code></td> + <td>Herhangi bir sorgu dizgesi içermeksizin istenen URL yolu.</td></tr> + + <tr><td><code>%...v</code></td> + <td>İsteği sunan sunucunun meşru sunucu ismi (<directive + module="core">ServerName</directive>).</td></tr> + + <tr><td><code>%...V</code></td> + <td><directive module="core" >UseCanonicalName</directive> ayarı ile + ilgili sunucu ismi.</td></tr> + + <tr><td><code>%...X</code></td> + <td>Yanıt tamamlandığında bağlantı durumu: + + <table> + <columnspec><column width=".2"/><column width=".6"/></columnspec> + <tr><td><code>X</code> =</td> + <td>Yanıt tamamlanmadan bağlantı koptu.</td></tr> + <tr><td><code>+</code> =</td> + <td>Yanıt gönderildikten sonra bağlantı canlı kalabilir.</td></tr> + <tr><td><code>-</code> = </td> + <td>Yanıt gönderildikten sonra bağlantı kapatılacak.</td></tr> + </table> + + <p>(Apache 1.3’ün son sürümlerinde bu belirteç <code>%...c</code> idi + fakat geçmişe yönelik olarak <code>%...{<var>isim</var>}c</code> ssl + sözdizimi ile çelişiyordu.)</p></td></tr> + + <tr><td><code>%...I</code></td> + <td>İstek ve başlıklar dahil alınan bayt sayısı; sıfır olamaz. Bunu + kullanmak için <module>mod_logio</module> etkin olmalıdır.</td></tr> + + <tr><td><code>%...O</code></td> + <td>Başlıklar dahil gönderilen bayt sayısı; sıfır olamaz.Bunu + kullanmak için <module>mod_logio</module> etkin olmalıdır.</td></tr> + </table> + + <section id="modifiers"><title>Değiştiriciler</title> + + <p>"<var>...</var>" yerine hiçbir şey yazılmayacağı gibi (örneğin, + <code>"%h %u %r %s %b"</code>), belli öğelerin sadece belli durum + kodlarıyla ilgili yanıtlarla basılabilmesi için bu durum kodları + virgüllerle ayrılarak buraya yazılabilir. Örneğin, + <code>"%400,501{User-agent}i"</code> belirteci, + <code>User-agent</code> başlığını sadece 400 ve 501 hatalarında + günlüğe kaydeder. Diğer durum kodları için günlüğe <code>"-"</code> + yazılır. Durum kodlarını olumsuzlamak için başa bir "<code>!</code>" + konabilir. Örneğin, <code>"%!200,304,302{Referer}i"</code> belirteci, + 200,304,302 durum kodlarından biriyle dönmeyen tüm istekler için + <code>Referer</code> başlığını durum koduyla birlikte günlüğe + kaydedecektir.</p> + + <p>İsteğin dahili olarak yönlendirilmesinde özgün durumunun mu yoksa son + durumunun mu hesaba katılacağı "<" ve ">" değiştiricileri ile + belirtilebilir. Öntanımlı olarak <code>%s, %U, %T, %D,</code> ve + <code>%r</code> belirteçleri isteğin özgün durumuna bakarken diğerleri + son durumuna bakarlar. Bu bakımdan örneğin, <code>%>s</code> + belirteci, özgün istekteki kimliği doğrulanmış kullanıcının, dahili + olarak kimlik doğrulaması gerekmeyen bir özkaynağa yönlendirilmesi + halinde isteğin son durumunu kaydetmekte kullanılabilir.</p> + + <p>2.0.46 öncesi httpd 2.0 sürümlerinde <code>%...r</code>, + <code>%...i</code> ve <code>%...o</code> belirteçlerinin dizgelerine + önceleme uygulanmazdı. Bu esas olarak Ortak Günlük Biçeminin + gereksinimlerine uymak içindi. Bu uygulama, istemcilerin günlük + dosyalarına denetim karakterlerini yazabilmelerini mümkün kıldığı için + bu tür ham günlük dosyaları ile çalışırken dikkatli olunmalıdır.</p> + + <p>Güvenlik nedeniyle, 2.0.46 sürümünden itibaren basılamayan + karakterler ve diğer özel karakterler <code>\x<var>hh</var></code> + dizilimleri biçeminde öncelenmektedir. Burada <var>hh</var> yerine + karakter numarasının onaltılık gösterimi yazılır. Bir tersbölü ile + öncelenmesi gereken <code>"</code> ve <code>\</code> ile + <code>\n</code>, <code>\t</code> gibi C tarzı gösterimler bu kuralın + dışındadır.</p> + + <p>2.0 sürümünde 1.3 sürümünün aksine <code>%b</code> ve + <code>%B</code> biçem belirteçleri, istemciye gönderilen bayt sayısını + değil, HTTP yanıtının bayt sayısını ifade ederdi (bu yanıt, örneğin, + SSL kullanıldığında veya bağlantı koptuğunda farklı uzunlukta olur). + Artık, ağa gönderilen gerçek bayt sayısını günlüğe kaydetmek için + <module>mod_logio</module> modülü tarafından sağlanan <code>%O</code> + biçem belirteci kullanılmaktadır.</p> + </section> + + <section id="examples"><title>Örnekler</title> + + <p>Genelde herkesçe kullanılan günlük kaydı biçemleme dizgelerinden + bazıları:</p> + + <dl> + <dt>Ortak Günlük Biçemi (OGB)</dt> + <dd><code>"%h %l %u %t \"%r\" %>s %b"</code></dd> + + <dt>Sanal Konaklı Ortak Günlük Biçemi</dt> + <dd><code>"%v %h %l %u %t \"%r\" %>s %b"</code></dd> + + <dt>NCSA uzun/birleşik günlük biçemi</dt> + <dd><code>"%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\""</code></dd> + + <dt>Referer başlığını içeren günlük biçemi</dt> + <dd><code>"%{Referer}i -> %U"</code></dd> + + <dt>User-agent başlığını içeren günlük biçemi</dt> + <dd><code>"%{User-agent}i"</code></dd> + </dl> + </section> + + <p>Sunucunun isteği sunan meşru <directive module="core" + >ServerName</directive> ve <directive module="mpm_common" + >Listen</directive> değerlerinin sırasıyla <code>%v</code> ve + <code>%p</code> belirteçleri için kullanıldığına dikkat ediniz. Bunun + için, <directive module="core">UseCanonicalName</directive> yönergesine + bakılmaz, çünkü aksi takdirde günlük inceleme yazılımlarının isteği + gerçekte hangi konağın sunduğuna karar verecek sankon eşleme + algoritmasının tamamı iki kere işlem yapardı.</p> +</section> + +<section id="security"><title>Güvenlik Kaygıları</title> + <p>Günlük dosyarının kaydedildiği dizine sunucuyu başlatan kullanıcı + dışında diğer kullanıcılar tarafından yazılabiliyor olması halinde + güvenliğinizden nasıl feragat etmiş olacağınız <a + href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a> + belgesinde açıklanmıştır.</p> +</section> + +<directivesynopsis> +<name>BufferedLogs</name> +<description>Günlük girdilerini diske yazmadan önce bellekte tamponlar +</description> +<syntax>BufferedLogs On|Off</syntax> +<default>BufferedLogs Off</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> +<status>Experimental</status> +<compatibility>2.0.41 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> + +<usage> + <p><directive>BufferedLogs</directive> yönergesi, + <module>mod_log_config</module> modülünün çeşitli günlük girdilerini her + isteğin hemen ardından tek tek değil, bir bütün halinde diske yazılmak + üzere bellekte saklanmasını sağlar. Bu, bazı sistemlerde daha verimli + disk erişimi, dolayısıyla daha yüksek başarım sağlayabilir. Sadece + sunucu geneli için belirtilebilir, sanal konaklar için ayrı ayrı + yapılandırılamaz.</p> + + <note>Bu yönerge deneyseldir ve dikkatli kullanılmalıdır.</note> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>CookieLog</name> +<description>Çerezleri günlüğe kaydetmek için dosya ismi belirtmekte +kullanılır.</description> +<syntax>CookieLog <var>dosya-adı</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> +<compatibility>Bu yönergenin kullanımı önerilmemektedir.</compatibility> + +<usage> + <p><directive>CookieLog</directive> yönergesi çerezleri günlüğe kaydetmek + için dosya ismi belirtir. Dosya isminin <directive + module="core">ServerRoot</directive> değerine göre belirtildiği + varsayılır. Yönerge <code>mod_cookies</code> ile uyumluluk için vardır + ve kullanımı önerilmemektedir.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>CustomLog</name> +<description>Günlük dosyasın ismini ve girdi biçemini belirler.</description> +<syntax>CustomLog <var>dosya</var>|<var>borulu-süreç</var> +<var>biçem</var>|<var>takma-ad</var> +[env=[!]<var>ortam-değişkeni</var>]</syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>CustomLog</directive> yönergesi istekleri günlüğe kaydetmek + için kullanılır. Yönerge ile bir günlük biçemi belirtilebilir ve günlük + kaydı isteğin özelliklerine bağlı olarak ortam değişkenleri vasıtasıyla + şarta bağlı kılınabilir.</p> + + <p>İlk argümanda günlüğün yazılacağı yer belirtilir. İki tür yer + belirtilebilir:</p> + + <dl> + <dt><var>dosya</var></dt> + <dd><directive module="core" >ServerRoot</directive> yönergesinin + değerine göreli bir dosya ismi.</dd> + + <dt><var>borulu-süreç</var></dt> + <dd>"<code>|</code>" boru karakteri ile öncelenmiş olarak günlük + bilgisini standart girdisinden kabul edecek sürecin ismi (veya komut + satırı). + + <note type="warning"><title>Güvenlik:</title> + <p>Bir borulu süreç kullanılmışsa, süreç <program>httpd</program>’yi + başlatan kullanıcı tarafından başlatılacaktır. Sunucu root tarafından + başlatılıyorsa bu root olacaktır; bu bakımdan günlük kaydını alacak + programın güvenilir olması önemlidir.</p> + </note> + <note type="warning"><title>Bilginize</title> + <p>Dosya yolunu belirtirken tersbölü çizgisi kullanılan Unix dışı + platformlarda bile yapılandırma dosyasında bu amaçla normal bölü + çizgilerini kullanmaya özen gösterilmelidir.</p> + </note></dd> + </dl> + + <p>İkinci argümanda günlüğe ne yazılacağı belirtilir. Ya evvelce + <directive module="mod_log_config">LogFormat</directive> yönergesi ile + tanımlanmış bir <var>takma-ad</var> ya da içeriği <a + href="#formats">Günlük Girdilerinin Kişiselleştirilmesi</a> bölümünde + açıklanmış bir <var>biçem</var> dizgesi olabilir.</p> + + <p>Örneğin, aşağıdaki iki yönerge kümesi aynı etkiye sahiptir:</p> + + <example> + # Biçem dizgesi yerine takma ad içeren CustomLog<br /> + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" common<br /> + CustomLog logs/access_log common<br /> + <br /> + # Biçem dizgesinin kendisini içeren CustomLog<br /> + CustomLog logs/access_log "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" + </example> + + <p>Üçüncü argüman isteğe bağlı olup, sunucu ortamında belli bir değişkenin + varlığına bağlı olarak belli bir isteğin günlüğe kaydedilip + kaydedilmeyeceğini belirler. Eğer istek için belirtilen <a + href="../env.html">ortam değişkeni</a> mevcutsa (veya + '<code>env=!<var>değişken</var></code>' durumunda mevcut değilse) istek + günlüğe kaydedilir.</p> + + <p>Ortam değişkenleri <module>mod_setenvif</module> + ve/veya <module>mod_rewrite</module> modülleri kullanılarak her istek + için ayrı ayrı atanabilir. Örneğin, GIF biçemli resimler için yapılan + istekleri ana günlük dosyasına değil de başka bir dosyaya kaydetmek + isterseniz:</p> + + <example> + SetEnvIf Request_URI \.gif$ gif-image<br /> + CustomLog gif-requests.log common env=gif-image<br /> + CustomLog nongif-requests.log common env=!gif-image + </example> + + <p>Veya eski <code>RefererIgnore</code> yönergesinin davranışını taklit + etmek isterseniz:</p> + + <example> + SetEnvIf Referer example\.com yerel-atif<br /> + CustomLog referer.log referer env=!yerel-atif + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>LogFormat</name> +<description>Bir günlük dosyasında kullanılmak üzere girdi biçemi tanımlar.</description> +<syntax>LogFormat <var>biçem</var>|<var>takma-ad</var> +[<var>takma-ad</var>]</syntax> +<default>LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b"</default> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p>Bu yönerge erişim günlüğü dosyasının girdi biçemini belirler.</p> + + <p><directive>LogFormat</directive> yönergesi iki şekilde kullanılabilir. + Tek argüman belirtilebilen ilkinde daha sonra + <directive>TransferLog</directive> yönergelerinde belirtilen günlüklerde + kullanılmak üzere günlük biçemini belirler. Bu günlük biçemi yukarıda + açıklanan <a href="#formats"><var>biçem</var></a> belirteçlerinden + oluşur. Bu tek argüman yerine aşağıda açıklandığı gibi önceki bir + <directive>LogFormat</directive> yönergesinde tanımlanmış bir günlük + biçemine atıf yapan bir <var>takma-ad</var> da belirtilebilir.</p> + + <p><directive>LogFormat</directive> yönergesinin ikinci kullanım şeklinde + <var>biçem</var> bir <var>takma-ad</var> için tanımlanır. Bu takma ad + daha sonraki <directive >LogFormat</directive> veya <directive + module="mod_log_config" >CustomLog</directive> yönergelerinde aynı biçem + dizgesini uzun uzadıya yazmamak için <var>takma-ad</var> olarak + kullanılır. Bir <directive>LogFormat</directive> yönergesi bir takma ad + tanımlamaktan <strong>başka bir şey yapmaz</strong>; yani, yaptığı iş + sadece bir takma ad tanımlamaktan ibarettir, biçemi uygulamaz veya + biçemi öntanımlı hale getirmez. Bu bakımdan sonraki <directive + module="mod_log_config">TransferLog</directive> yönergelerini de + etkilemeyecektir. Ayrıca, <directive>LogFormat</directive> yönergesi bir + takma ada başka bir takma ad tanımlamakta da kullanılamaz. Bir takma + adın yüzde imi (<code>%</code>) içeremeyeceğine de dikkat ediniz.</p> + + <example><title>Örnek</title> + LogFormat "%v %h %l %u %t \"%r\" %>s %b" vhost_common + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>TransferLog</name> +<description>Bir günlük dosyasının yerini belirtir.</description> +<syntax>TransferLog <var>dosya</var>|<var>borulu-süreç</var> +[<var>takma-ad</var>]</syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p>Bir günlük biçemi tanımlanmasını ve şarta bağlı günlük kaydını mümkün + kılmaması haricinde <directive module="mod_log_config" + >CustomLog</directive> yönergesi gibidir. Günlük biçemi yerine kendinden + önce yer alan bir <directive + module="mod_log_config">LogFormat</directive> yönergesinde tanımlanan + bir takma ad kullanılır. Açıkça bir günlük biçemi takma adı + belirtilmedikçe Ortak Günlük Biçemi öntanımlıdır.</p> + + <example><title>Örnek</title> + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\""<br /> + TransferLog logs/access_log + </example> +</usage> +</directivesynopsis> + +</modulesynopsis> diff --git a/docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..0fc570f28b --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr @@ -0,0 +1,160 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 421174 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="mod_log_forensic.xml.meta"> + +<name>mod_log_forensic</name> +<description>Sunucuya yapılan isteklerin adli günlük kayıtlarının tutulması</description> +<status>Extension</status> +<sourcefile>mod_log_forensic.c</sourcefile> +<identifier>log_forensic_module</identifier> +<compatibility>2.0.50 sürümünden beri mevcuttur.</compatibility> + +<summary> + <p>Bu modül istemci isteklerinin adli günlük kayıtlarının tutulmasını + sağlar. Günlük kaydı bir istek işlenmeden önce ve sonra olmak üzere iki + kere yapılır, böylece günlükte her istek için iki girdi bulunur. Adli + günlükleyici çok sıkı kurallara tabidir, yani:</p> + + <ul> + <li>Biçem sabittir. Günlük kayıt biçemi çalışma anında değiştirilemez.</li> + <li>Veriyi yazamadığı takdirde çocuk süreç beklemeksizin çıkar ve + (<directive module="mpm_common" >CoreDumpDirectory</directive> + yapılandırmasına bağlı olarak) bir core dosyası dökümler.</li> + </ul> + + <p>Dağıtımın <code>support</code> dizininde bulunan + <code>check_forensic</code> betiği adli günlük dosyalarının + değerlendirilmesinde yardımcı olabilir.</p> + + <note type="warning">Bu modül, adli kimlikleri üretebilen daha güçlü bir + APR sürümü içeren 2.1 sürümünden geriye doğru uyarlanmıştır. + <module>mod_log_forensic</module> modülünü 2.0 sürümlerinde kullanmak + isterseniz <module>mod_unique_id</module> modülünü de yüklemeniz + gerekecektir. + </note> +</summary> +<seealso><a href="../logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso> +<seealso><module>mod_log_config</module></seealso> + +<section id="formats"><title>Adli Günlük Biçemi</title> + <p>Her istek günlüğe iki defa kaydedilir. İlki, işlemin başlangıcında + (yani, başlıklar alındıktan hemen sonra), ikincisi ise istek işlem + gördükten sonra normal günlüklemenin yapıldığı sırada yapılır.</p> + + <p>Her isteği betimlemek için eşsiz bir istek kimliği atanır. Bu adli + kimliğin normal günlüğe de yazılması istenirse bu + <code>%{forensic-id}n</code> biçem dizgesi ile yapılabilir. + <module>mod_unique_id</module> kullanılıyorsa, onun ürettiği kimlik + kullanılır.</p> + + <p>İlk satır günlüğe, adli kimliği, istek satırını ve alınan tüm + başlıkları boru karakterleri (<code>|</code>) ile ayrılmış olarak + kaydeder. Aşağıda bir örneğe yer verilmiştir (hepsi bir satırdadır):</p> + + <example> + +yQtJf8CoAB4AAFNXBIEAAAAA|GET /manual/de/images/down.gif + HTTP/1.1|Host:localhost%3a8080|User-Agent:Mozilla/5.0 (X11; + U; Linux i686; en-US; rv%3a1.6) Gecko/20040216 + Firefox/0.8|Accept:image/png, <var>etc...</var> + </example> + + <p>Başlangıçtaki artı imi bu günlük satırının istekle ilgili ilk günlük + kaydı olduğunu belirtir. İkinci satırda bunun yerini bir eksi imi + alır:</p> + + <example> + -yQtJf8CoAB4AAFNXBIEAAAAA + </example> + + <p><code>check_forensic</code> betiği komut satırı argümanı olarak günlük + dosyasının ismini alır. Bu <code>+</code>/<code>-</code> kimlik + çiftlerine bakarak tamamlanmamış istekler varsa bunlar hakkında + uyarır.</p> +</section> + +<section id="security"><title>Güvenlik Kaygıları</title> + <p>Günlük dosyarının kaydedildiği dizine sunucuyu başlatan kullanıcı + dışında diğer kullanıcılar tarafından yazılabiliyor olması halinde + güvenliğinizden nasıl feragat etmiş olacağınız <a + href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a> + belgesinde açıklanmıştır.</p> +</section> + +<directivesynopsis> +<name>ForensicLog</name> +<description>Adli günlük için dosya ismini belirler.</description> +<syntax>ForensicLog <var>dosya-adı</var>|<var>borulu-süreç</var></syntax> +<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + <p><directive>ForensicLog</directive> yönergesi adli inceleme için + sunucuya yapılan istekleri günlüğe kaydetmekte kullanılır. Her günlük + girdisine, normal <directive module="mod_log_config" + >CustomLog</directive> yönergesinde kullanılarak istekle + ilişkilendirilebilen eşsiz bir kimlik atanır. + <module>mod_log_forensic</module> modülü eşsiz kimliği + <module>mod_unique_id</module> modülünden alır, dolayısıyla bu modülü de + yüklemeniz gerekir. (Bu geresinim, daha güçlü bir APR sürümü içermesi + sebebiyle 2.1 sürümünden itibaren ortadan kalkmıştır.) İstekle ilişkili + kimlik dizgeciği <code>forensic-id</code> adıyla + <code>%{forensic-id}n</code> biçem dizgesinde kullanılarak aktarım + günlüğüne eklenebilir.</p> + + <p>Günlüğün yazılacağı yeri belirleyen argüman şu iki değerden birini + alabilir:</p> + + <dl> + <dt><var>dosya-adı</var></dt> + <dd><directive module="core" >ServerRoot</directive> yönergesinin + değerine göreli bir dosya ismi.</dd> + + <dt><var>borulu-süreç</var></dt> + <dd>"<code>|</code>" boru karakteri ile öncelenmiş olarak günlük + bilgisini standart girdisinden kabul edecek sürecin ismi (veya komut + satırı). Program adının <directive module="core" + >ServerRoot</directive> yönergesinin değerine göre belirtildiği + varsayılır. + + <note type="warning"><title>Güvenlik:</title> + <p>Bir borulu süreç kullanılmışsa, süreç <program>httpd</program>’yi + başlatan kullanıcı tarafından başlatılacaktır. Sunucu root tarafından + başlatılıyorsa bu root olacaktır; bu bakımdan günlük kaydını alacak + programın güvenilir olması veya daha az yetkili bir kullanıcıya geçiş + yapması önemlidir.</p> + </note> + + <note type="warning"><title>Bilginize</title> + <p>Dosya yolunu belirtirken tersbölü çizgisi kullanılan Unix dışı + platformlarda bile yapılandırma dosyasında bu amaçla normal bölü + çizgilerini kullanmaya özen gösterilmelidir.</p> + </note></dd> + </dl> +</usage> +</directivesynopsis> + +</modulesynopsis> diff --git a/docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..4719a8dfc8 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr @@ -0,0 +1,80 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 421174 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="mod_logio.xml.meta"> + +<name>mod_logio</name> +<description>Her isteğin girdi ve çıktı uzunluklarının günlüklenmesi. +</description> +<status>Extension</status> +<sourcefile>mod_logio.c</sourcefile> +<identifier>logio_module</identifier> + +<summary> + + <p>Bu modül her istekte alınan ve gönderilen bayt sayısının günlüklenmesini + sağlar. Sayılar, istekte ve yanıtta yer alan başlıklar ve gövdeleri + hesaba dahil ederek ağ üzerinde gerçekte gidip gelen bayt sayısını + gösterir. Bayt sayımı, girdide SSL/TLS öncesinde ve çıktıda SSL/TLS + sonrasında yapılır, böylece sayıların, şifrelemeyle herhangi bir + değişikliği doğru olarak yansıtması sağlanmış olur.</p> + + <p>Bu modül <module>mod_log_config</module> modülünü gerektirir.</p> + +</summary> + +<seealso><module>mod_log_config</module></seealso> +<seealso><a href="../logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso> + +<section id="formats"> +<title>Özel Günlük Biçemleri</title> + + <p>İsteğin belirgin özellikleri için, biçem dizgesinde yer alan % imli + biçem belirteçlerinin yerine günlük dosyasında değerleri yazılır. Bu + modül iki yeni biçem belirteci ekler:</p> + + <table border="1" style="zebra"> + <tr><th>Biçem Belirteci</th> + <th>Açıklama</th></tr> + + <tr><td><code>%...I</code></td> + <td>İstek gövdesi ve başlıklar dahil alınan bayt sayısı; sıfır + olamaz.</td></tr> + + <tr><td><code>%...O</code></td> + <td>Başlıklar dahil gönderilen bayt sayısı; sıfır olamaz.</td></tr> + </table> + + <p>Genel olarak, işlevsellik şöyle kullanılır:</p> + + <dl> + <dt>Birleşik G/Ç günlükleme biçemi:</dt> + <dd><code>"%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\" %I %O"</code></dd> + </dl> +</section> + +</modulesynopsis> diff --git a/docs/manual/mod/mod_status.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_status.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..d345e1434b --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_status.xml.tr @@ -0,0 +1,144 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 576698 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="mod_status.xml.meta"> + +<name>mod_status</name> +<description>Sunucu etkinliği ve başarımı hakkında bilgi sağlar.</description> +<status>Base</status> +<sourcefile>mod_status.c</sourcefile> +<identifier>status_module</identifier> + + +<summary> + <p><code>mod_status</code> modülü, sunucu yöneticisinin, HTTP sunucusunun + ne kadar başarılı olduğu hakkında bilgi edinmesini sağlar. Bilgiler, + kolayca okunabilen bir HTML sayfası olarak sunulur ve o anki sunucu + istatistiklerinden oluşur. Gerekirse sayfa kendiliğinden tazelenebilir + (uyumlu bir tarayıcı gerekir). Diğer sayfa o anki sunucu durumunu makine + tarafından okunabilen biçimde listeler.</p> + + <p>Sunulan bilgiler şunlardır:</p> + + <ul> + <li>İstekleri sunan çocuk süreç sayısı</li> + + <li>Boştaki çocuk süreçlerin sayısı</li> + + <li>Her çocuk sürecin durumu, çocuk sürecin işleme tabi tuttuğu istek + sayısı ve sunduğu bayt sayısı (*)</li> + + <li>Toplam erişim sayısı ve sunulan toplam bayt sayısı (*)</li> + + <li>Sunucunun kaç kere başlatıldığı/yeniden başlatıldığı ve ne kadar + zamandır çalışmakta olduğu</li> + + <li>Saniyedeki ortalama istek sayısı, saniyedeki bayt sayısı ve istek + başına ortalama bayt sayısı (*)</li> + + <li>Apache tarafınan toplamda ve her çocuk süreç tarafından ayrı ayrı + kullanılan o anki işlemci zamanı yüzdesi (*)</li> + + <li>O an işlem görmekte olan konakların ve isteklerin sayısı (*)</li> + </ul> + + <p>"(*)" imli bilgiler sadece <directive module="mod_status" + >ExtendedStatus</directive> yönergesinin değeri <code>On</code> olduğu + takdirde mevcuttur.</p> +</summary> + +<section id="enable"> + <title>Durum Bilgisi Desteğinin Etkinleştirilmesi</title> + + <p>Durum raporları, sadece mesela.dom alanından ve sadece tarayıcılar için + etkin kılınmak istenirse <code>httpd.conf</code> dosyasına şu satırlar + eklenebilir:</p> + + <example> + <Location /server-status><br /> + <indent> + SetHandler server-status<br /> + <br /> + Order Deny,Allow<br /> + Deny from all<br /> + Allow from .mesela.dom<br /> + </indent> + </Location> + </example> + + <p>Sunucu istatistiklerine tarayıcınızla erişmek isterseniz, + <code>http://sunucunuzun.ismi.buraya/server-status</code> + şeklinde bir istek yapabilirsiniz.</p> +</section> + +<section id="autoupdate"> + + <title>Sayfanın Tazelenmesi</title> + <p>Tarayıcınız “tazeleme” yeteneğine sahipse durum sayfası düzenli + aralıklarla güncellenecektir. Sayfanın N saniyede bir güncellenmesini + isterseniz isteği şöyle yapabilirsiniz:<br /> + <code>http://sunucunuzun.ismi.buraya/server-status?refresh=N</code></p> + +</section> + +<section id="machinereadable"> + + <title>Makine Tarafından Okunabilen Durum Dosyası</title> + <p>Durum dosyasının makine tarafından okunabilen sürümüne + <code>http://sunucunuzun.ismi.buraya/server-status?auto</code> + şeklinde bir istek yaparak erişebilirsiniz. Bu, kendiliğinden çalıştığı + takdirde yararlıdır; Apache dağıtımının <code>/support</code> dizininde + bulunan <code>log_server_status</code> isimli perl betiğine bakınız.</p> + + <note><title>Güvenlik</title> + <module>mod_status</module> sunucu içinde derlendiği takdirde + istatistikleri raporlama yeteneği dizin içi yapılandırma dosyaları + (<code>.htaccess</code> gibi) dahil <em>tüm</em> yapılandırma dosyaları + için kullanılabilir olacaktır. Bu durum güvenlik ile ilgili olarak + siteniz için içinden çıkılması güç durumlara yol açabilir (çapanoğlu + durumu).</note> + +</section> + +<directivesynopsis> + +<name>ExtendedStatus</name> +<description>Her istekte ek durum bilgisinin toplanmasını sağlar. +</description> +<syntax>ExtendedStatus On|Off</syntax> +<default>ExtendedStatus Off</default> +<contextlist><context>server config</context></contextlist> +<compatibility>Apache 1.3.2 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility> +<usage> + <p>Bu ayarlama sunucunun tamamını etkiler ve sanal konaklar için ayrı ayrı + etkin kılınamaz veya iptal edilemez. Ek durum bilgisinin toplanması + sunucuyu yavaşlatabilir.</p> +</usage> + +</directivesynopsis> + +</modulesynopsis> + diff --git a/docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..730adfa9a1 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr @@ -0,0 +1,304 @@ +<?xml version="1.0"?> +<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 421174 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> + +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<modulesynopsis metafile="mod_vhost_alias.xml.meta"> + +<name>mod_vhost_alias</name> +<description>Kitlesel sanal konakların devingen olarak yapılandırılmasını sağlar</description> +<status>Extension</status> +<sourcefile>mod_vhost_alias.c</sourcefile> +<identifier>vhost_alias_module</identifier> + +<summary> + <p>Bu modül, hangi dosyaların sunulacağını saptamak için dosya yolunun + parçası olarak HTTP isteğinin <code>Host:</code> başlığının ve/veya IP + adresinin kullanılmasını mümkün kılarak devingen yapılandırmalı sanal + konaklar oluşturur. Böylece benzer yapılandırmaya sahip çok büyük sayıda + sanal konak kullanımı kolaşlaşır.</p> + + <note><title>Bilginize</title> + <p>URI’leri dosya isimlerine dönüştürmek için <module>mod_alias</module> + veya <module>mod_userdir</module> kullanılmışsa bunlar + <module>mod_vhost_alias</module> yönergeleri tarafından aşağıda + açıklandığı gibi geçersiz kılınırlar. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma + her durumda <code>/cgi-bin/script.pl</code> betiğini <code> + /usr/local/apache2/cgi-bin/script.pl</code> betiğine eşleyecektir:</p> + + <example> + ScriptAlias /cgi-bin/ /usr/local/apache2/cgi-bin/<br /> + VirtualScriptAlias /nerede/bilinmiyor/%0/cgi-bin/ + </example> + </note> +</summary> + +<seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso> +<seealso><a href="../vhosts/mass.html">Devingen olarak Yapılandırılan Kitlesel +Sanal Barındırma</a></seealso> + +<section id="interpol"> + <title>Dizin İsimlerinin Elde Edilmesi</title> + + <p>Bu modüldeki tüm yönergeler bir dizgeyi bir dosya yoluna dönüştürerek + çalışırlar. Dönüşüm dizgesi (bundan sonra “isim” diyeceğiz) ya sunucu + ismi olur (bunun nasıl belirlendiğini öğrenmek için <directive + module="core" >UseCanonicalName</directive> yönergesine bakınız) ya da + sunucu üzerindeki sanal konağın IP adresi olur. Dönüşümü, + <code>printf</code>’inkilerin benzeri birkaç biçem belirteci + denetler:</p> + +<table> +<columnspec><column width=".2"/><column width=".6"/></columnspec> +<tr><td><code>%%</code></td> +<td>Bir <code>%</code> imi yerleştirir.</td></tr> + +<tr><td><code>%p</code></td> +<td>Sanal konağın IP adresini yerleştirir.</td></tr> + +<tr><td><code>%N.M</code></td> +<td>İsmin parçalarını yerleştirir.</td></tr> + +</table> + + <p><code>N</code> ve <code>M</code> ismin alt dizgelerini belirtmek için + kullanılır. <code>N</code>, ismin noktalarla ayrılmış bileşenlerinden + seçim yaparken <code>M</code>, <code>N</code> ile seçilen parçadan + karakter seçmekte kullanılır. <code>M</code> isteğe bağlı olup mevcut + olmaması halinde öntanımlı olarak sıfırdır. Noktanın varlığı + <code>M</code>’nin varlığına bağlıdır. Dönüşüm şöyle uygulanır:</p> + + <table> + <columnspec><column width=".1"/><column width=".4"/></columnspec> + <tr><td><code>0</code></td> + <td>ismin tamamı</td></tr> + + <tr><td><code>1</code></td> + <td>ilk parça</td></tr> + + <tr><td><code>2</code></td> + <td>ikinci parça</td></tr> + + <tr><td><code>-1</code></td> + <td>son parça</td></tr> + + <tr><td><code>-2</code></td> + <td>sondan bir önceki parça</td></tr> + + <tr><td><code>2+</code></td> + <td>ikinci parça ve sonraki parçaların hepsi</td></tr> + + <tr><td><code>-2+</code></td> + <td>sondan bir önceki parça ve daha önceki parçaların hepsi</td></tr> + + <tr><td><code>1+</code> ve <code>-1+</code></td> + <td><code>0</code> ile aynı</td></tr> + </table> + + <p><code>N</code> veya <code>M</code> parça sayısından büyükse dönüşüm + dizgesi sadece alt çizgi karakterini içerir.</p> + +</section> + +<section id="examples"> + <title>Örnekler</title> + + <p>Sunucu yapılandırma dosyanızda isme dayalı sanal konaklar için + aşağıdaki yönergeler kullanılıyor olsun:</p> + + <example> + UseCanonicalName Off<br /> + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%0 + </example> + + <p><code>http://mesela.dom/dizin/dosya.html</code> için yapılan bir istek + <code>/usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/dizin/dosya.html</code> + dosyası ile yerine getirilecektir.</p> + + <p>Çok büyük sayıda sanal konak için <code>sankonlar</code> dizininin + boyutlarını küçük tutmak amacıyla dosyalar düzenlenebilir. Bunu + yapılandırma dosyanızda şöyle yapabilirsiniz:</p> + + <example> + UseCanonicalName Off<br /> + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%3+/%2.1/%2.2/%2.3/%2 + </example> + + <p><code>http://falan.filan.mesela.dom/dizin/dosya.html</code> için + yapılan bir istek + <code>/usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/f/i/l/filan/dizin/dosya.html + </code> ile yerine getirilecektir.</p> + + <p>Bu sefer de parçaları ismin sonundan toplayalım: </p> + +<example> + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%3+/%2.-1/%2.-2/%2.-3/%2 +</example> + + <p>Bu durumda istek + <code>/usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/n/a/l/filan/dizin/dosya.html + </code> ile karşılanırdı.</p> + + <p>Şöyle bir şey de yapabilirsiniz:</p> + +<example> + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%3+/%2.1/%2.2/%2.3/%2.4+ +</example> + + <p>Bu örnek için istek + <code>/usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/f/i/l/an/dizin/dosya.html + </code> dosyasından karşılanırdı.</p> + + <p>IP’ye dayalı sanal konaklar için yapılandırma dosyanızda şu satırlar + olabilirdi:</p> + + <example> + UseCanonicalName DNS<br /> + VirtualDocumentRootIP + /usr/local/apache/sankonlar/%1/%2/%3/%4/belgeler<br /> + VirtualScriptAliasIP /usr/local/apache/sankonlar/%1/%2/%3/%4/cgi-bin + </example> + + <p><code>http://falan.filan.mesela.dom/dizin/dosya.html</code> için + yapılan bir istek eğer <code>falan.filan.mesela.dom</code>’un IP adresi + 10.20.30.40 olsaydı, + <code>/usr/local/apache/sankonlar/10/20/30/40/belgeler/dizin/dosya.html + </code> dosyası ile karşılanırdı. + <code>http://falan.filan.mesela.dom/cgi-bin/betik.pl</code> için yapılan + bir istek ise + <code>/usr/local/apache/sankonlar/10/20/30/40/cgi-bin/betik.pl</code> + betiğinin çalıştırılması ile sağlanırdı.</p> + + <p>Bir <code>VirtualDocumentRoot</code> yönergesinin <code>.</code> + karakterini içermesini isterseniz, bir biçem belirteci ile karışıklığa + sebep olmaksızın bunu şöyle sağlayabilirsiniz:</p> + +<example> + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%2.0.%3.0 +</example> + + <p>Bu durumda <code>http://falan.filan.mesela.dom/dizin/dosya.html</code> + için yapılan bir istek + <code>/usr/local/apache/sankonlar/filan.mesela/dizin/dosya.html</code> + dosyası ile karşılanacaktır.</p> + + <p><directive module="mod_log_config">LogFormat</directive> yönergesinin + <code>%V</code> ve <code>%A</code> <a + href="mod_log_config.html#formats">biçem belirteçleri</a> bu modülle + birlikte kullanıldığında çok yararlı olurlar.</p> +</section> + +<directivesynopsis> +<name>VirtualDocumentRoot</name> +<description>Bir sanal konağın belge kök dizinini devingen olarak yapılandırır. +</description> +<syntax>VirtualDocumentRoot <em>hesaplanan-dizin</em>|none</syntax> +<default>VirtualDocumentRoot none</default> +<contextlist> +<context>server config</context> +<context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + + <p><directive>VirtualDocumentRoot</directive> yönergesi sunucu ismine göre + belgelerin bulunacağı yeri Apache’nin saptamasını sağlar. + <code><em>hesaplanan-dizin</em></code>’in dönüşüm sonucu <directive + module="core" >DocumentRoot</directive> yönergesinin değeriymiş gibi + belge ağacının kök dizini olarak kullanılır. + <code><em>hesaplanan-dizin</em></code> yerine <code>none</code> + belirtilmişse <directive>VirtualDocumentRoot</directive> iptal edilmiş + olur. Bu yönerge <directive module="mod_vhost_alias" + >VirtualDocumentRootIP</directive> yönergesinin kullanıldığı bağlamda + yer alamaz.</p> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>VirtualDocumentRootIP</name> +<description>Bir sanal konağın belge kök dizinini devingen olarak yapılandırır. +</description> +<syntax>VirtualDocumentRootIP <em>hesaplanan-dizin</em>|none</syntax> +<default>VirtualDocumentRootIP none</default> +<contextlist> +<context>server config</context> +<context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + + <p><directive>VirtualDocumentRootIP</directive> yönergesi, dizinin + saptanmasında sunucu ismi yerine bağlantının sonlandığı sunucunun IP + adresini kullanması dışında <directive + module="mod_vhost_alias">VirtualDocumentRoot</directive> gibidir.</p> +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>VirtualScriptAlias</name> +<description>Bir sanal konağın CGI dizinini devingen olarak yapılandırır. +</description> +<syntax>VirtualScriptAlias <em>hesaplanan-dizin</em>|none</syntax> +<default>VirtualScriptAlias none</default> +<contextlist> +<context>server config</context> +<context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + + <p><directive>VirtualScriptAlias</directive> yönergesi, CGI betiklerinin + bulunacağı yeri Apache’nin saptamasını sağlamak bakımından <directive + module="mod_vhost_alias" >VirtualDocumentRoot</directive> yönergesinin + yaptığını yapar. <code>/cgi-bin/</code> ile başlayan istekler için ise + <directive module="mod_alias">ScriptAlias</directive> yönergesinin + yaptığını yapar.</p> + +</usage> +</directivesynopsis> + +<directivesynopsis> +<name>VirtualScriptAliasIP</name> +<description>Bir sanal konağın CGI dizinini devingen olarak yapılandırır. +</description> +<syntax>VirtualScriptAliasIP <em>hesaplanan-dizin</em>|none</syntax> +<default>VirtualScriptAliasIP none</default> +<contextlist> +<context>server config</context> +<context>virtual host</context> +</contextlist> + +<usage> + + <p><directive>VirtualScriptAliasIP</directive> yönergesi, dizinin + saptanmasında sunucu ismi yerine bağlantının sonlandığı sunucunun IP + adresini kullanması dışında <directive module="mod_vhost_alias" + >VirtualScriptAlias</directive> gibidir.</p> + + </usage> + +</directivesynopsis> +</modulesynopsis> + diff --git a/docs/manual/programs/httpd.xml.tr b/docs/manual/programs/httpd.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..07271e74c8 --- /dev/null +++ b/docs/manual/programs/httpd.xml.tr @@ -0,0 +1,181 @@ +<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?> +<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd"> +<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?> +<!-- English Revision: 421174 --> +<!-- ===================================================== + Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org> + Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org> +========================================================== --> +<!-- + Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more + contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with + this work for additional information regarding copyright ownership. + The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0 + (the "License"); you may not use this file except in compliance with + the License. You may obtain a copy of the License at + + http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0 + + Unless required by applicable law or agreed to in writing, software + distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS, + WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied. + See the License for the specific language governing permissions and + limitations under the License. +--> + +<manualpage metafile="httpd.xml.meta"> +<parentdocument href="./">Programlar</parentdocument> + + <title>httpd - Apache Hiper Metin Aktarım Protokolü Sunucusu</title> + +<summary> + <p><strong><code>httpd</code></strong>, Apache Hiper Metin Aktarım + Protokolü (HTTP) sunucusu programıdır. Tek başına çalışan bir artalan + süreci olarak tasarlanmıştır. Bu tarz kullanıldığında istekleri işleme + sokmak için çocuk süreçlerden ve evrelerden oluşan bir havuz + oluşturur.</p> + + <p>Genelde, <strong><code>httpd</code></strong>'nin doğrudan çağrılmaması + gerekir. Unix ve benzerlerinde <program>apachectl</program> + aracılığıyla, <a href="../platform/windows.html#winsvc">Windows NT, 2000 + ve XP</a>'de bir hizmet olarak, <a + href="../platform/windows.html#wincons">Windows 9x ve ME</a>'de ise bir + konsol uygulaması olarak çalıştırılır.</p> +</summary> + +<seealso><a href="../invoking.html">Apache'nin Başlatılması</a></seealso> +<seealso><a href="../stopping.html">Apache'nin Durdurulması</a></seealso> +<seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso> +<seealso><a href="../platform/">Platforma Özgü Belgeler</a></seealso> +<seealso><program>apachectl</program></seealso> + +<section id="synopsis"><title>Kullanım</title> + <p><code><strong>httpd</strong> [ -<strong>d</strong> + <var>sunucu-kök-dizini</var> ] [ -<strong>f</strong> + <var>yapılandırma-dosyası</var> ] + [ -<strong>C</strong> <var>yönerge</var> ] [ -<strong>c</strong> + <var>yönerge</var> ] [ -<strong>D</strong> <var>parametre</var> ] + [ -<strong>e</strong> <var>seviye</var> ] [ -<strong>E</strong> + <var>dosya</var> ] + [ <strong>-k</strong> start | restart | graceful | stop ] + [ -<strong>R</strong> <var>dizin</var> ] [ -<strong>h</strong> ] + [ -<strong>l</strong> ] [ -<strong>L</strong> ] [ -<strong>S</strong> ] + [ -<strong>t</strong> ] [ -<strong>v</strong> ] [ -<strong>V</strong> ] + [ -<strong>X</strong> ]</code></p> + + <p><a href="../platform/windows.html">Windows sistemlerinde</a>, ek + olarak şunlar vardır:</p> + + <p><code><strong>httpd</strong> [ -<strong>k</strong> install | config | + uninstall ] [ -<strong>n</strong> <var>isim</var> ] + [ -<strong>w</strong> ]</code></p> +</section> + +<section id="options"><title>Seçenekler</title> + + <dl> + <dt><code><strong>-d</strong> <var>sunucu-kök-dizini</var></code></dt> + <dd><var>sunucu-kök-dizini</var>'ni <directive module="core" + >ServerRoot</directive> yönergesine ilk değer olarak atar. Yapılandırma + dosyasındaki bir <directive module="core">ServerRoot</directive> + yönergesiyle bu atama geçersiz kılınabilir. Bu seçenek belirtilmediği + takdirde <code>/usr/local/apache2</code> dizini öntanımlıdır.</dd> + + <dt><code><strong>-f</strong> <var>yapılandırma-dosyası</var></code></dt> + <dd>Başlatma sırasında <var>yapılandırma-dosyası</var>'ndaki yönergeler + kullanılır. Eğer <var>yapılandırma-dosyası</var> bir / ile başlamıyorsa + dosyanın <directive module="core" >ServerRoot</directive> yönergesinin + değerine göreli olduğu varsayılır. Seçenek belirtilmediği takdirde + <code>conf/httpd.conf</code> öntanımlı değerdir.</dd> + + <dt><code><strong>-k</strong> <code>start | restart | graceful | stop</code></code></dt> + <dd><strong><code>httpd</code></strong>'yi başlatmak, durdurmak ve yeniden + başlatmak için sinyal gönderir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a + href="../stopping.html">Apache'nin Durdurulması</a> belgesine + bakınız.</dd> + + <dt><code><strong>-C</strong> <var>yönerge</var></code></dt> + <dd>Yapılandırma <var>yönerge</var>'sini yapılandırma dosyalarını okumadan + önce işleme sokar.</dd> + + <dt><code><strong>-c</strong> <var>yönerge</var></code></dt> + <dd>Yapılandırma <var>yönerge</var>'sini yapılandırma dosyalarını + okuduktan sonra işleme sokar.</dd> + + <dt><code><strong>-D</strong> <var>parametre</var></code></dt> + <dd>Sunucu başlatılırken veya yeniden başlatılırken komutları şarta bağlı + olarak işleme sokmak veya atlamak için yapılandırma dosyalarında + kullanılan <directive type="section" module="core">IfDefine</directive> + bölümlerinde kullanılmak üzere bir yapılandırma <var>parametre</var>'si + tanımlar.</dd> + + <dt><code><strong>-e</strong> <var>seviye</var></code></dt> + <dd>Hata günlüğü seviyesi olarak <directive module="core" + >LogLevel</directive> yönergesine sunucu başlatılırken <var>seviye</var> + değerini atar. Bu seçenek, başlatma sırasındaki sorunları saptamak + amacıyla hata iletilerinin ayrıntı seviyesini geçici olarak arttırmak + için kullanılır.</dd> + + <dt><code><strong>-E</strong> <var>dosya</var></code></dt> + <dd>Sunucunun başlatılması sırasında hata iletilerinin belirtilen + <var>dosya</var>'ya gönderilmesini sağlar.</dd> + + <dt><code><strong>-h</strong></code></dt> + <dd>Mevcut komut satırı seçeneklerinin kısa bir özetini çıktılar.</dd> + + <dt><code><strong>-l</strong></code></dt> + <dd>Sunucunun içinde derlenmiş modüllerin listesini çıktılar. Bu liste + <directive module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesi kullanılarak + devingen olarak yüklenen modülleri içermez.</dd> + + <dt><code><strong>-L</strong></code></dt> + <dd>Durağan modüllerce sağlanmış yönergeleri olası değerleriyle geçerli + konumlarına yerleştirerek listeler.</dd> + + <dt><code><strong>-R</strong> <var>dizin</var></code></dt> + <dd>Sunucu <code>SHARED_CORE</code> kullanılarak derlendiği takdirde bu + seçenek paylaşımlı nesne dosyaları için <var>dizin</var> belirtir.</dd> + + <dt><code><strong>-S</strong></code></dt> + <dd>Yapılandırma dosyasından çözümlenmiş haliyle ayarları gösterir (şu an + sadece sanal konak ayarları gösterilmektedir).</dd> + + <dt><code><strong>-t</strong></code></dt> + <dd>Yapılandırma dosyasını sözdizimi hatalarına karşı denetler. Program + sözdizimini denetledikten sonra sözdizimi geçerliyse 0 ile, değilse + sıfırdan farklı bir değerle çıkar. + <code><strong>-D</strong>DUMP_VHOSTS</code> seçeneği ile birlikte + kullanılmışsa ek olarak sanal konak ayrıntıları da basılır.</dd> + + <dt><code><strong>-v</strong></code></dt> + <dd><strong><code>httpd</code></strong> sürümünü basar ve çıkar.</dd> + + <dt><code><strong>-V</strong></code></dt> + <dd>Sürümü ve <strong><code>httpd</code></strong> kurulum parametrelerini + basar ve çıkar.</dd> + + <dt><code><strong>-X</strong></code></dt> + <dd><strong><code>httpd</code></strong> hata ayıklama kipinde çalışır. Tek + çocuk süreç başlatılır ve sunucu konsolu terketmez.</dd> + </dl> + + <p>Aşağıdaki seçenekler sadece <a href="../platform/windows.html">Windows + platformunda geçerlidir</a>:</p> + + <dl> + <dt><code><strong>-k</strong> install | config | uninstall</code></dt> + <dd>Parametreler bakımından sırasıyla: Apache bir Windows NT hizmeti + haline getirilir; başlatma seçenekleri Apache hizmeti için değiştirilir; + ve Apache hizmeti sistemden kaldırılır.</dd> + + <dt><code><strong>-n</strong> <var>isim</var></code></dt> + <dd>Sinyal gönderilecek Apache hizmetinin <var>ismi</var>.</dd> + + <dt><code><strong>-w</strong></code></dt> + <dd>Hata durumunda konsol penceresi açık tutularak hata iletilerinin + okunması sağlanır.</dd> + </dl> + +</section> + +</manualpage> |